Vera Guldemeester Mentale gezondheid 27 okt 2024, 11:01

Leestijd: 5 minuten

‘Ik trek al die wisselende emoties van mijn zoon niet, wat kan ik doen?’ gedragsexpert legt uit

Regelmatig krijgen we bij JM Ouders vragen van lezers over zwanger zijn, opvoeden, ouderschap en problemen en dilemma’s waar ouders mee zitten. Daarom delen we elke week een dilemma van een lezer. Deze week legt Sara (41) haar dilemma voor aan emotie- en gedragsexpert Eva Poulson.

Sara (41): “Wie denkt dat de puberteit makkelijk is, heeft het mooi mis. Tenminste, in ons huis is het aardig pittig. Mijn zoon van 14 zit er op dit moment middenin. Het ene moment is hij boos, het volgende moment wil hij met rust gelaten worden. Dan schieten de tranen opeens in zijn ogen en vindt hij het ‘niet eerlijk’, en op weer een ander moment is hij blij. Vooral dat laatste is schaars en altijd maar kort. Er hoeft maar iets te gebeuren, of hij is wéér boos op mij, mijn man of onze jongste zoon.

Ook zijn broertje, vier jaar jonger, ‘trekt’ hij op dit moment zeer slecht. Hij is standaard boos op hem, zelfs als hij helemaal niets doet, hij irriteert zich toch aan hem. Ik vind het fijn om thuis gewoon een goede en relaxte sfeer te hebben en probeer er alles aan te doen om dat voor elkaar te krijgen, maar het lijkt me niet meer te lukken. Ik loop al maanden op mijn tenen in huis, bang dat ik hem weer boos maak. Wat kan ik doen met deze puber in huis?”

Het advies van emotie- en gedragsexpert Eva Poulson

Emotie- en gedragsexpert Eva Poulson: “De puberteit kan een uitdagende periode zijn, zowel voor de tiener als voor de ouders. Het is normaal dat je je als ouder soms overweldigd voelt door de intense emoties van je puberende zoon. Hieronder een aantal manieren waarop je hem – en jezelf – kunt ondersteunen in deze fase.” 

Accepteer dat het soms onrustig is

“Puberteit is een tijd vol veranderingen, zowel fysiek als emotioneel, en het is normaal dat deze periode gepaard gaat met wisselende stemmingen en heftige emoties. Je zoon maakt een fase door waarin hij zijn identiteit en grenzen ontdekt, en dat gaat niet zonder hobbels. Zijn gedrag kan soms onvoorspelbaar of verwarrend lijken, maar het is goed om te beseffen dat deze emoties normaal zijn voor zijn leeftijd. Het zoeken naar autonomie, het testen van grenzen, en het ervaren van stemmingswisselingen maken allemaal deel uit van zijn ontwikkeling. Het verlangen naar harmonie in huis is begrijpelijk, maar het is goed om te accepteren dat dat niet altijd haalbaar is – en dat is oké.”

Kinderen als spiegels

“Kinderen houden ons vaak een spiegel voor en kunnen ons helpen om naar onze eigen verwachtingen te kijken. Waarom is het bijvoorbeeld zo belangrijk voor je om altijd vrede en rust in huis te hebben? Misschien biedt deze fase van je zoon een kans om je eigen behoeften en verwachtingen te onderzoeken. Je zoon, met al zijn emoties en uitbarstingen, kan je helpen groeien als ouder, en dit proces kan waardevol zijn voor zowel jou als hem.”

Creëer een veilige, voorspelbare omgeving

“Probeer een evenwicht te vinden tussen het niet te veel ‘op hem zitten’ en het probleem niet negeren. Blijf een stabiele, veilige plek voor hem, waarin hij zich geaccepteerd voelt, hoe hij zich ook gedraagt. Jongeren hebben behoefte aan een omgeving waarin ze zich vrij kunnen uiten zonder bang te zijn voor grote veranderingen in hoe ze worden behandeld.”

Praat op rustige momenten

Probeer niet te praten wanneer de emoties hoog oplopen. “Kies liever voor momenten waarop hij rustiger is en misschien meer openstaat voor een gesprek. Vraag wat er in hem omgaat en laat hem weten dat hij altijd bij jou terecht kan. Als hij liever niet met jou praat, moedig hem dan aan om iemand anders te vinden, zoals een favoriete leraar, bij wie hij zich prettig voelt. Het belangrijkste is dat hij weet dat zijn gevoelens erkend worden en dat hij niet alles alleen hoeft te dragen. Bij jongens is dit extra belangrijk, omdat er in de maatschappij nog steeds een taboe heerst op het uiten van emoties. Als hij op deze leeftijd al leert dat het oké is om zijn gevoelens te delen, is dat ontzettend waardevol voor zijn verdere leven. “

Houd een oogje in het zeil op andere gebieden

Het kan nuttig zijn om te weten hoe het op school en in zijn sociale leven gaat. “Jongens uiten hun stress en angsten vaak in de vorm van woede. Als hij zich gefrustreerd gedraagt, kan dat een teken zijn dat er mogelijk iets speelt.”

Zorg voor ruimte en beweging

Voldoende tijd alleen én tijd voor fysieke activiteit kunnen enorm helpen om emoties in balans te houden. “Sporten werkt als een natuurlijke uitlaatklep en helpt bij het reguleren van stemmingen. Kijk of je zoon manieren heeft om zijn energie kwijt te raken en of hij voldoende tijd voor zichzelf heeft. Dit kan een verschil maken in hoe hij zich voelt en reageert.”

Zoek de verbinding door knuffelen

“Ook al lijkt hij soms afstandelijk, lichamelijke aanraking kan heel helend werken. Door je zoon regelmatig te knuffelen, laat je hem voelen dat je van hem houdt, ongeacht hoe hij zich op dat moment gedraagt. Fysiek contact kan een diepere verbinding en veiligheid creëren, die hij, ondanks alle emoties, juist nu nodig heeft.”

Compassie

Vergeet niet dat jij als ouder ook voor het eerst door deze fase gaat. “Met geduld, liefde en compassie kun je deze periode overbruggen en er met de tijd sterker uitkomen, zowel als ouder als met je gezin.”

Eva Poulson (MSc Klinische psychologie) is emotie- en gedragsexpert en werkt met zowel volwassenen, kinderen als dieren.

Kunstmatige intelligentie geeft inzicht in agressief gedrag van kids