Redactie Opvoedstijlen 19 jun 2018, 14:35

Leestijd: 5 minuten

Gerdi Verbeet: zo praat je met je kind over de oorlog

Waarom is het belangrijk dat onze kinderen blijven praten en nadenken over de oorlog? Voormalig Kamervoorzitter Gerdi Verbeet, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei, legt het uit en geeft tips over hoe je kinderen bij dit onderwerp betrekt.

Waarom is het belangrijk dat kinderen ook nu nog stil te staan bij de Tweede Wereldoorlog?

“Het is belangrijk dat ook onze kinderen en kleinkinderen begrijpen dat vrij zijn niet vanzelfsprekend is. Dat je er je best voor moet doen om die mooie rechtstaat en democratie waarin wij leven te bewaren. De oorlog is een goed voorbeeld om kinderen uit te leggen, hoe het verschrikkelijk mis kan gaan als je niet oppast. Daarnaast vind ik het belangrijk dat wij, en dus ook onze kinderen, de mensen die hun leven verloren hebben in de oorlog, respect betuigen voor wat hen is aangedaan .”

Wat doet het Nationaal Comité 4 en 5 Mei om kinderen te leren dat ze zuinig moeten zijn op de vrijheid waarin wij leven?

“Onlangs hebben wij aan alle kinderen in groep 7 het Denkboek cadeau gedaan. Hierin staan bijvoorbeeld verhalen in over de Tweede Wereldoorlog en over het belang van vrijheid. Daarnaast staan er opdrachten in die kinderen kunnen maken. Deze leren de kinderen bijvoorbeeld om zich in anderen te verplaatsen, maar ook om moedig en onafhankelijk te zijn. Want kinderen moeten goed luisteren, maar niet altijd. Er staan bijvoorbeeld vragen in zoals; wat zou je doen als iemand bij jou wil onderduiken? Zeg je dan ja ook als jij en je familie hierdoor zelf gevaar lopen? Het is goed om kinderen te laten begrijpen dat zij in zulke situaties gaan over de redding van een ander of juist niet. Zo laat je kinderen zien dat je kunt kiezen voorde makkelijkste weg , maar ook om juist vast te houden aan wat je rechtvaardig en eerlijk vindt.

Is het stilstaan bij onze vrijheid belangrijker nu er veel vluchtelingen in Nederland aankomen en er veel onrust in de wereld is?

“Dit is altijd belangrijk. Het is wel zo dat naarmate de oorlog langer geleden is, mensen weleens vergeten dat vrijheid niet gratis is. Je moet hier altijd zowel klein als groot onderhoud aan plegen. Zoals het letterlijk verdediging van je land, maar ook het verdedigen van de normen en waarden in je land. Verdraagzaamheid is een groot goed in Nederland. De mensenrechten zijn niet voor niets kort na de oorlog opgesteld, juist vanwege de misdaden die begaan zijn ten aanzien van Joden, Roma en Sinti en alle andere slachtoffers. Voor je het weet zijn mensen vergeten dat mensenrechten voor alle mensen gelden. Dat moeten we onze kinderen leren, want dat weten ze niet uit zichzelf.”

U heeft acht kleinkinderen in de leeftijd van 3 tot 25 jaar. Praat u met hen over de oorlog?

“Als mijn kleinkinderen daar de leeftijd voor hebben, dan praat ik hier zeker met ze over. En ik leer ze – net als dat ik dat mijn kinderen heb bijgebracht – dat je rekening met elkaar moet houden. ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’ Ik heb de wat oudere kleinkinderen ook weleens meegenomen naar herdenkingen in de Kamer en naar het Verzetsmuseum. En natuurlijk zijn we in onze familie allemaal op 4 mei twee minuten stil om acht uur. Nou ja, met de kleintjes lukt het soms niet helemaal, maar mijn kinderen en oudere kleinkinderen zeker. Ik hoop dat alle ouders en grootouders dit hun kinderen meegeven. Om af en toe even stil te staan bij de oorlog om zo te beseffen dat hoe wij in vrijheid kunnen leven niet vanzelfsprekend is.”

Tips voor ouders en grootouders van Gerdi Verbeet

1. Maak het niet te zwaar

Praat je met je (klein)kind over de oorlog; maar maak het dan nooit te zwaar. Gebruik voorbeelden waarvan je denkt: daar kan mijn kind zich wat bij voorstellen. En eindig altijd optimistisch; gelukkig is het allemaal goed gekomen.

2. Begrijpelijke voorbeelden

Gebruik voorbeelden die je (klein)kind begrijpt. Bij honger kunnen onze kinderen zich meestal niets voorstellen. Maar dat je bang moet zijn of je vader wel thuiskomt van zijn werk, dat zijn dingen die kinderen enorm aanspreken.

3. Samenleving goed houden

Sta van tijd tot tijd met je (klein)kinderen stil bij het feit dat je er iets voor over moet hebben om de samenleving goed te houden. En dat begint bij je eigen omgeving. Als je in een fijne klas wilt zitten, dan moet ieder ook z’n troep opruimen. Heel ouderwets maar iedereen moet z’n steentje bijdragen. Je hebt allemaal de verantwoordelijkheid om te zorgen dat het leuk blijft; thuis, in je land en in de wereld.

4. Kies een goed moment

Zoek een goed moment om met je (klein)kind te praten over de oorlog. Tijdens de afwas of in de auto bijvoorbeeld. Zo maak je het niet te zwaar, maar aldoende vinden juist de beste gesprekken plaats.

5. Oorlogsmonument

Ga eens met je (klein)kinderen naar een oorlogsmonument. In elk  dorp of stad is wel een monument,graf of museum dat herinnert aan de oorlog. Dit is een goede manier om even bij de oorlog stil te staan en erover te praten.

6. Boeken lezen

Lees samen metje (klein)kinderen boeken over de oorlog en praat hierover met je kind. Of kies een boek waarin jonge mensen opkomen voor de vrijheid. Zo kunnen ze zich goed verplaatsen in oorlogssituaties op een manier dat ze het begrijpen.

7. Verbondenheid

Leer je kinderen dat verbondenheid verder reikt dan je vrienden en familie. Vertel over soldaten uit andere landen zoals Amerika en Canada die hun leven gaven voor onze vrijheid. Ik vind het echt een opdracht om kinderen te stimuleren zich verbonden te voelen met mensen over de hele wereld.

8. Goed doel

Kinderen willen graag iets doen in praktische zin; klusjes of postzegels verkopen om zo geld op te halen voor een goed doel bijvoorbeeld. Gun ze dat.

9. Praat met opa en oma

Stimuleer je kind om eens met opa of oma over de oorlog te praten. Gesprekken tussen grootouders en kleinkinderen zijn heel belangrijk, dit is ook uit onderzoek gebleken. Bovendien kunnen kinderen zich zo goed inleven in wat er vroeger in de familie is gebeurd.

Beeld: Chris van Houts