Wilma Groothuis Persoonlijke verhalen Gisteren, 13:04

Leestijd: 5 minuten

David (43): ‘We lopen op eieren zodra de toetsweek van onze zoon Ruben (13) begint’

Voor tieners is de toetsweek altijd een spannende week, maar soms is het ook voor de ouders een dingetje. Daar weet David alles van, bij hem thuis is het niet bepaald gezellig als de toetsweek is begonnen. “Gelukkig is de toetsweek maar een week, maar die week duurt voor ons gevoel heel lang.”

“Onze zoon Ruben (13) zit in de tweede klas van de middelbare school. Hij doet het hartstikke goed, het is een slimme jongen en hij neemt school erg serieus. Misschien wel een beetje te serieus. Dat zou je niet snel zeggen, dat snap ik, maar bij hem is dat wel een beetje het geval. Hij legt zichzelf namelijk zoveel druk op, dat het gewoon moeilijk is om aan zijn eigen verwachtingen te voldoen.

Serieuze jongen

Ruben is altijd al best wel serieus geweest, met name met school. Al op de basisschool luisterde hij altijd aandachtig naar de juf of meester en nam hij zijn oefeningen en toetsen erg serieus. Hij deed altijd braaf wat er van hem verwacht werd. Dat juichen we ook alleen maar toe natuurlijk, alles beter dan zo’n jochie dat naar niemand wil luisteren en gewoon niet te motiveren is.

Toen Ruben naar de middelbare school ging, merkten we dat hij het belangrijk vond om het goed te doen. Opdrachten en huiswerk moesten op tijd af en toetsen moest hij met een ruime voldoende halen. Aan het begin vonden we dat alleen maar goed en waren we elke keer weer trots als hij met een 8 of 9 thuiskwam. Nog steeds zijn we dat, alleen merken we wel dat hij zichzelf heel veel druk oplegt.

Lat hoger leggen

Als hij een keer een lager cijfer dan een 8 haalt, is hij teleurgesteld. Dan is hij die hele dag bezig met hoe hij het beter had kunnen doen en welk gedeelte hij niet goed genoeg kende. Terwijl, wij vinden een keer een 6 of 7 ook helemaal prima. Je kan gewoon niet overal hartstikke goed in zijn. Maar hij baalt dan echt van zichzelf en legt daardoor de lat alleen nog maar hoger.

Je zult het vast al wel herkend hebben, maar Ruben is dus aardig perfectionistisch. Zijn huiswerk en toetsen maakt hij met uiterste precisie en voor toetsen kan hij urenlang leren, tot midden in de nacht. En niet omdat hij te laat begint, maar gewoon omdat hij het goed wil kennen. Maar dat lange leren helpt natuurlijk niet bij zijn nachtrust.

Faalangst

En wat daarbij ook nog komt kijken, is dat Ruben een bepaalde soort faalangst heeft. Omdat hij het zo goed wil doen allemaal, is hij tegelijkertijd ook bang dat het niet goed gaat, dat hij het niet goed genoeg kent. Daarom ook dat lange leren elke keer, hij is bang om te falen. We hebben al zo vaak tegen hem gezegd dat hij daar niet bang voor hoeft te zijn, dat hij hartstikke slim is, maar dat helpt niet.

Natuurlijk hebben mijn vrouw en ik weleens goed met hem gepraat over zijn perfectionisme. Dat het wat ons betreft niet nodig is om zo enorm hard je best te doen, dat een tandje minder ook echt prima is. Maar we krijgen het er niet in bij hem, hij blijft zeggen dat hij het niet erg vindt om te doen en gewoon blij wordt van goede cijfers. Is dat nou zo erg, vroeg hij?

Stress tijdens de toetsweek

Nou, nee, zeker niet, behalve als hij of de andere gezinsleden eronder gaan lijden. En dat is wat er gebeurt tijdens de toetseek. Dan is Ruben zo gestresst, dat hij een enorm kort lontje krijgt. In de toetsweek komen alle toetsen natuurlijk samen en komt Rubens perfectionisme tot het hoogtepunt. Omdat hij het zo goed wil doen, blijft hij dus lang leren, krijgt hij minder slaap en wordt hij prikkelbaar.

En dat zorgt ervoor dat hij snel boos reageert of snauwt naar ons of zijn jongere broertje of zusje. En dat maakt het er thuis niet gezelliger op. De kleinste opmerking kan al leiden tot een conflict. Natuurlijk zeggen we dan dat hij niet zo moet reageren, dat hij even normaal moet doen. Je merkt gewoon aan hem dat hij te weinig slaap krijgt, hij heeft aan het einde van de toetsweek letterlijk kringen onder zijn ogen.

Betrapt op leren

We hebben al vaak tegen hem gezegd dat hij niet zolang door moet leren, dat dat niet goed is voor zijn gezondheid. En dat hij op die manier juist minder focus heeft tijdens de toetsen. En dan zegt hij soms wel dat hij dat niet zal doen, maar al een paar keer hebben we hem ‘betrapt’ dat hij toch nog met een boek aan zijn bureau zat ’s avonds laat. We krijgen het er gewoon niet in.

Gelukkig is de toetsweek vaak maar een week, maar die week duurt voor ons gevoel heel lang. We lopen dan echt op eieren. Tegenwoordig zorgen we dat we er een paar keer ’s avonds uit gaan met onze jongste kinderen, zodat we Ruben even wat tijd alleen geven zonder verstoringen en wij even wat leuks kunnen doen samen. En verder hopen we altijd maar dat de week snel voorbij is.”

Lisa (41): ‘Mijn zoon Nick (15) gebruikt stiekem Ritalin voor toetsen’