Mirthe Diemel Persoonlijke verhalen Vandaag, 11:02

Leestijd: 6 minuten

Dilemma: ‘Mijn 4-jarige is ’s nachts nog niet zindelijk, wat nu? Pedagoog geeft advies

Regelmatig krijgen we bij J/M Ouders vragen van lezers over opvoeden, ouderschap en problemen en dilemma’s waar ouders mee zitten. Daarom delen we elke week een dilemma van een lezer. Deze week legt Kelly (34) haar dilemma voor: ‘Mijn kleuter is ’s nachts nog niet zindelijk, wat nu?’

Kelly: “Mijn dochter is inmiddels al ruim de vier jaar gepasseerd en hoewel ze overdag al lang en breed zindelijk is – ze was dat al met 2,5 jaar – zijn de nachten een ander verhaal. Ze plast namelijk nog steeds volle luiers in haar slaap. Het is zelfs zo dat we haar ’s avonds rond tien uur laten plassen – vaak is ze in diepe coma – maar met een beetje ‘pech’ is haar luier ’s ochtends gewoon weer vol. Ik heb ergens gehoord dat dat ‘slapend’ plassen eigenlijk geen nut heeft, omdat ze niet bij bewustzijn is, maar ik doe het toch. Want ja, anders heb ik de volgende ochtend geheid een doorgelekte luier en kan ik het bed verschonen.

Zindelijk versus flesje water

Ik moet wel iets toegeven, en dat is dat ze een flesje water bij haar bed heeft. Ik heb over het algemeen vrij dorstige kinderen en ooit ben ik daarmee begonnen toen we zo’n plakzomer met hete nachten hadden. Sindsdien is dat erin geslopen en vermoed ik dat ze ’s nachts ook nog weleens wat water drinkt. Dus ik denk dat het probleem ook deels daar zit, helemaal omdat ze af en toe wél droge luiers heeft ’s ochtends (wel nadat we haar een keer hebben laten plassen ’s avonds laat).

Het stomme is alleen: ze is die beker gewend en ik gun haar ook dat drinken, want eerlijk is eerlijk: als ik ’s nachts wakker wordt met dorst, drink ik óók wat. En anders zou ze me ervoor wakker moeten maken.

Zelf vraagt ze trouwens geregeld of ze zonder luier mag slapen. En als ze ’s nachts wakker wordt (wat soms gebeurt), trekt ze als een automatisme haar luier uit en onderbroek aan – dan vindt ik haar ’s ochtends met een droge onderbroek. Ze heeft zoals ik al zei ook wel eens droge luiers, vooral na de nachten dat ze écht diep heeft geslapen omdat ze moe was. Althans, dat vermoed ik.

Maar nu de vraag: wat moet ik doen om haar ’s nachts zindelijk te krijgen, en moet ik iets doen? Want ik hoor om me heen dat al die kids al zindelijk zijn – vaak al in één keer – en krijg op een vreemde manier last van fomo. En ben ook wel klaar met die luiers, om eerlijk te zijn. Pakken we het verkeerd aan met dat drinken of is het (nog steeds) een fase? Ik ben benieuwd wat we het beste kunnen doen.”

Tips van de pedagoog

“Er wordt vaak gedacht zindelijk zijn overdag hetzelfde is als nachtzindelijkheid. Maar dit is zeker niet waar en dat leg ik je graag even uit.

Twee ontwikkelprocessen

Dagzindelijkheid en nachtzindelijkheid zijn twee aparte ontwikkelprocessen. Hoewel ze soms tegelijk op gang komen, gebeurt het vaker dat kinderen eerst overdag zindelijk zijn en pas (veel) later ’s nachts.Dagzindelijkheid is iets waar een kind actief aan mee kan doen: het voelt aandrang, kan bewust kiezen om naar het potje of de wc te gaan, en kan zelf aanleren om plas of poep op te houden. Dit proces is sterk verbonden aan het bewust worden van het eigen lichaam en signalen herkennen en opvolgen.

Zindelijk worden niet te forceren

Nachtzindelijkheid daarentegen is minder bewust aan te leren. Het vraagt van het lichaam dat het ’s nachts minder urine aanmaakt, en dat een kind wakker wordt van aandrang. Dit is een ontwikkeling die grotendeels hormonaal en lichamelijk gestuurd wordt en dus niet te forceren is. Sommige kinderen worden al snel na de dagzindelijkheid ook ’s nachts droog, maar bij anderen duurt dit maanden of zelfs jaren langer. Beide is volkomen normaal.

Meer verdelen

Het is dus echt normaal dat je dochters soms nog natte luiers heeft en ’s nachts nog niet zindelijk is. Je geeft wel aan dat ze nog veel drinkt ’s avonds. Dit is waarschijnlijk nu een kwestie van gewenning. Je zou daarin kunnen kijken of je overdag meer water kunt aanbieden. Gemiddeld heeft een kleuter van vier jaar 1 liter vocht per dag nodig, dus kijk of je dit meer kunt verdelen gedurende de dag.

Duidelijk afspreken

Daarnaast kun je er een gewoonte van maken om een uur voor het slapengaan voor het laatst water aan te bieden. Benoem dit dan ook duidelijk naar je dochter: ‘Dit is het laatste moment om water te drinken vandaag, wil je nog iets?’ Nadat een kleuter gedronken heeft kan het dertig minuten tot ongeveer twee uur duren, voordat ze moeten plassen. Mocht dit niet lukken kun je haar zeker voorlopig in de late avond nog even laten plassen.

Motivatie om zindelijk te worden

Wanneer ze zelf aangeeft geen luier meer te willen in de nacht, zou ik daar gehoor aan geven. Omdat ze dit zelf zo duidelijk aangeeft, is er een duidelijke motivatie vanuit haar (wat helpt om het sneller te laten slagen). Om natte bedden en nachtelijks gedoe zoveel mogelijk te beperken, kun je speciale matjes kopen voor in bed. 

Tip

Nog een tip: Maak het matras dan dubbel op. Dus hoes, waterdicht matje en dan nóg een hoes. Bij een ongelukje hoef je de bovenste laag en het matje eraf te halen en kunnen jullie verder met slapen. En merk je dan tóch nog veel ongelukjes? Dan kunnen jullie altijd tijdelijk weer voor een luier kiezen in de nacht. Zeker tot vijf jaar, net na de start op school kunnen ongelukjes nog regelmatig gebeuren.”

* Om privacy-redenen is er een schuilnaam gebruikt. De echte naam is bekend bij de redactie.

Leesvoer over liefdevol ouderschap

Wil je meer lezen over liefdevol en bewust ouderschap? Lees dan de volgende boeken:

• Jagen, verzamelen, opvoeden
• Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen
• Kinderen zijn geen puppy’s
• Temperamentvolle kinderen
• How2talk2Kids

Verbonden expert

Esther Jongerius

Pedagoog en opvoedcoach

Esther is pedagoog en moeder van twee meiden. Ze werkt al meer dan tien jaar met ouders en kinderen. Eerst als pedagogisch coach binnen de kinderopvang, waar ze zich richtte op de allerkleinsten van 0-5 jaar en later binnen haar eigen bedrijf Liefdevol Ouderschap. »

• Dilemma: ‘Mijn 4-jarige is ’s nachts nog niet zindelijk, wat nu? Pedagoog geeft advies
• Dilemma: ‘Hoe leer ik mijn zoontjes delen zonder strijd?’ Pedagoog geeft advies
• Dilemma: ‘Mijn bijna-kleuter wil zichzelf niet aankleden, wat nu?’ Pedagoog geeft advies