Vera Guldemeester Kinderen 14 feb 2025, 09:02

Leestijd: 4 minuten

Eveliens zoon (10) is heel manipulatief: ‘School heeft ook al aan de bel getrokken’

Evelien dacht altijd dat haar zoon erg makkelijk was, tot twee jaar geleden. “Hij veranderde vanuit het niets in een manipulatief jongetje. Ik wist niet wat ik meemaakte.”

“Vier jaar geleden kwam ik er alleen voor te staan. Ik was verdrietig van de breuk, maar wist ook dat ik samen met mijn zoon Pim de wereld aan kon. Het was een makkelijk jongetje, altijd blij en vrolijk. Als hij maar kon voetballen, dan was het oké.

Minder makkelijk

Twee jaar geleden werd Pim wat moeilijker in zijn gedrag. Hij veranderde vanuit het niets in een manipulatief jongetje. Ik wist niet wat ik meemaakte. Zo wilde hij altijd zijn zin en gaf hij van alles de schuld aan anderen. Ook zorgde hij door zijn doen en laten voor onzekerheid en twijfel. Niet alleen bij mij, maar ook bij zijn vriendjes. Hoe kon hij opeens zo zijn geworden?

• Nee is nee en ja is ja. Als je kind alle registers opentrekt met jammeren, huilen, mokken, lang zwijgen, werken op je schuldgevoel, regelrechte beschuldigingen of valse beloftes, is het vaak lastig om emotioneel onaangedaan te blijven en vast te houden aan je standpunt. Toch is dat de beste manier om op een verhit kind te reageren.
• Stel niet de wens van het manipulerende kind, maar diens ongewenste gedrag centraal. Wees op je hoede wanneer een kind op jouw ‘nee’ reageert met stemverheffing of ander ongewenst gedrag. Je zoon of dochter probeert met intimiderend gedrag jouw macht over hem of haar in te perken. Het kind gelooft dat als het maar genoeg registers opentrekt, jij het uiteindelijk wel zijn zin zal geven.
• Voorkom dat een manipulerend kind zijn ouders tegen elkaar uitspeelt. Kinderen voelen haarfijn aan welke van hun ouders het eerst geneigd is om aan hun wensen toe te geven. Daarom is het van belang dat ouders onderling duidelijke afspraken maken over wat een kind mag en wat niet.
• Zeg nooit: ’Ik praat er wel met je vader/moeder over’. Wat doe je als je vermoedt of weet dat de andere ouder het ergens niet mee eens is, terwijl je het zelf allemaal niet zo belangrijk vindt? In elk geval zeg je dan nooit: ‘Ik praat er wel met je vader over’ (als je de moeder van het kind bent). Houd de kinderen helemaal buiten afspraken die je als ouders maakt over de dingen die jullie kinderen wel of niet mogen doen. Laat je kind nooit weten dat zijn ouders verschillend denken over dit soort dingen: dat is een open uitnodiging aan het kind om zijn ouders tegen elkaar uit te spelen.
• Concrete tips om manipulerend gedrag in de praktijk in te dammen. Haal een kind uit zijn ongewenste gedragspatroon. Wat je bijvoorbeeld als eerste zou kunnen doen, is iets te zeggen in de trant van: ‘Zolang je met stemverheffing spreekt, valt er verder niet te praten. Of: ‘Met bedreigingen bereik je niets.’
• Geduld en incasseringsvermogen. Houd er rekening mee dat het volgen van die tips in het begin niet gemakkelijk zal zijn. Waarschijnlijk reageert je kind in het begin boos, obstinaat of op een andere manier vervelend. Je hebt dan veel geduld en incasseringsvermogen nodig.

Manipulatief gedrag op school

Ik had gehoopt dat hij zo alleen thuis was, maar laatst sprak de leraar van Pim mij aan, toen ik op het schoolplein aan het wachten was. Hij vroeg of ik in dezelfde week even tijd had voor een gesprekje over Pim. Hij vertelde in dat gesprek dat Pim erg is veranderd en steeds vaker manipulatief gedrag vertoonde. Volgens zijn leraar zou hij veel liegen, anderen de schuld van iets geven, overdrijven en alleen maar zijn eigen zin willen doordrijven. Het was voor zijn leraar soms erg moeilijk om Pim in zijn klas te hebben. Dat geloofde ik meteen want zo was Pim thuis ook.

Hulp zoeken

Ik besloot contact te houden met de leraar van Pim en daarnaast ook hulp te zoeken. Niet alleen voor Pim, maar ook voor mezelf. Als ik dat niet zou doen, dan zou het alleen maar erger worden, dat wist ik bijna zeker. Na een halfjaar wachten, was er eindelijk een plekje voor ons.

Goede begeleiding

Het is niet altijd gemakkelijk, maar ik krijg nu goede begeleiding. Ik weet nu hoe belangrijk het is om regels te stellen en daaraan vast te houden. Ook ga ik niet meer mee in zijn gedrag. Ik prik er nu doorheen, omdat het steeds herkenbaarder voor mij wordt. Pim ziet dat zijn manipulatieve gedrag bij mij niet meer werkt, maar maak dat maar aan zijn vriendjes van dezelfde leeftijd duidelijk. Dat is dus nog een hele opgave.

Lange weg te gaan

Gelukkig praat de psycholoog nu ook met Pim en samen proberen we ervoor te zorgen dat dit manipulatieve gedrag gaat veranderen. Hopelijk lukt het. Dit zou niet alleen voor mij en zijn vriendjes fijn zijn, maar ook voor zijn leraar. We gaan het zien. Ik weet in ieder geval dat we nog een lange weg te gaan hebben.”