Redactie Persoonlijke verhalen 22 jun 2018, 12:09

Leestijd: 2 minuten

Hoogbegaafd en harmonisch

Toen we vorig jaar een intakegesprek hadden op de Leonardoschool, keek de directeur bijna gelukzalig naar Herons testrapport. Hij bleek een harmonisch intelligentieprofiel te hebben en dat was goed nieuws, zei ze.

Bij het testen van de intelligentie wordt twee scores berekend: het verbale IQ en het performale IQ. Het verbale IQ zegt vooral iets over de taalvaardigheid en algemene ontwikkeling. Het performale meet vooral het handelen, dus wat je doet met je kennis. Het gaat dan om motorische vaardigheden, maar ook om bijvoorbeeld ruimtelijk inzicht. Op een non-verbale, handelende manier maak je zichtbaar wat je kunt.

De cliché verstrooide professor uit boeken en films is dus een hoogbegaafde met een disharmonisch intelligentieprofiel. Hij kent ellenlange scheikundige formules uit zijn hoofd en maakt moeiteloos de meest ingewikkelde berekeningen. Maar zijn laboratoriumjas is scheef dichtgeknoopt en hij zoekt al urenlang naar zijn bril, die bovenop zijn hoofd zit.
Hoogbegaafden met een groot verschil tussen verbale IQ en performale IQ, (oftewel een verbaal-performaal-kloof) hebben vaak moeite om taken te overzien. Ze zijn beter in taken die ze al vaker hebben gedaan. Gebeurt er iets onverwachts, dan raken ze snel het overzicht kwijt. Praktische taken kosten hen meer moeite dan puur denkwerk. Dus opdrachten blijven gewoon liggen omdat ze die niet kunnen plannen.

Kinderen die een verbaal-performaal-kloof hebben, worden overschat. Ze klinken namelijk door hun goede verbale vaardigheden als kleine professors, maar kunnen zich echt niet zomaar redden. Heron heeft een paar vriendjes die zich zelfs bij de lessen op de Leonardoschool vervelen en superhoge cijfers halen. Toch redt Heron zich in het dagelijks leven beter. Hij zou zijn laptop niet zomaar in de speelgoedwinkel laten liggen. Hoop ik tenminste.

Andersom komt ook voor. Dat zijn kinderen bij wie het performale IQ beter is ontwikkeld dan het verbaal IQ. Deze kinderen snappen iets vaak wel, maar kunnen het niet goed onder woorden brengen. Deze kinderen lukt het maar niet de “grote lijnen” te zien en ze verzanden in details. Bij hun lukt plannen dus ook niet. Ze komen vaak dommer over dan ze zijn, puur omdat er disbalans is in hun intelligentieprofiel. Omdat het ze niet goed lukt zich te uiten, ontstaan er vaak gedragsproblemen uit frustratie.

Een disharmonisch intelligentieprofiel zit vanaf de geboorte in een kind. Het is aanleg en dus bijna niet te veranderen. Wel kan het kind er mee leren om te gaan. Met hulp van zijn omgeving.

Logisch dus dat de directeur van de school blij was Herons intelligentieprofiel te zien. En bij nader inzien logisch dat we nooit eerder hadden opgemerkt dat hij hoogbegaafd is. Hij voldoet niet aan het clichébeeld van de kleine verstrooide professor. En omdat wij tot vorig jaar niets wisten over hoogbegaafdheid, was dat clichébeeld ons enige beeld.