Laurien Bleeker Persoonlijke verhalen 4 jun 2025, 11:02

Leestijd: 5 minuten

Marleen Stelling (34) over haar extreme zwangerschapsmisselijkheid: ‘Alsof ik vergiftigd werd’

Week na week doorbrengen in de slaapkamer met de gordijnen gesloten, niet kunnen eten en vocht binnenkrijgen door een likje van een waterijsje te nemen of via een infuus in het ziekenhuis: het overkwam auteur en EO- presentator en -programmamaker Marleen Stelling (34) tijdens haar tweede zwangerschap. Ze had een extreme vorm van zwangerschapsmisselijkheid, in de medische wereld hyperemesis gravidarum (HG) genoemd.

Wat is hyperemesis gravidarum?

HG komt voor bij 3 procent van de zwangere vrouwen. Zwangeren met hyperemesis gravidarum zijn extreem misselijk tijdens een deel of de gehele zwangerschap met grote gevolgen. De oorzaak? Die was jarenlang niet bekend. Tot een groot onderzoek daar eind 2023 verandering in bracht. Het hormoon GDF15 blijkt de boosdoener. Een van de onderzoekers legt uit: “We weten nu dat vrouwen misselijk worden tijdens de zwangerschap wanneer ze worden blootgesteld aan hogere GDF15-waarden dan waaraan ze gewend zijn”.

Een andere stap vooruit is de algemene richtlijn voor zwangeren met HG die er sinds begin 2025 is. Dit is een doorbraak voor vrouwen met een verhoogde kans op ernstige zwangerschapsmisselijkheid, want zij kunnen gericht geholpen worden. Bij Marleen verliep dat helaas anders.

Het eerste trimester

Marleen is voor de tweede keer zwanger. Tijdens haar eerste zwangerschap heeft ze ook last van ernstige zwangerschapsmisselijkheid wat begon tussen de vijf en zes weken en eindigde rond de tien weken. Ze geniet daarom extra van die eerste rustige weken. “Mijn toestand kelderde op exact dezelfde dag als tijdens mijn eerste zwangerschap. Ik was zo’n 5,5 week zwanger en speelde met mijn toen 3-jarige zoontje met zijn diertjes. Hij had het op een gegeven moment over sushi, zijn lievelingseten, en alleen al op dat woord reageerde ik met misselijkheid. Dat was het omslagpunt in mijn zwangerschap.”

Heel veel overgeven

“Ik was extreem misselijk en kon alleen maar in een donkere slaapkamer liggen en overgeven. Het was zo ontzettend erg, dat ik binnen een halve week al op een dieptepunt zat. Ik omschrijf het als een soort natuurgeweld… De kleur van een trui, het geluid van iemand die met schoenen over de vloer loopt, een foto waarop iemand een koekje eet: alles was een trigger voor die misselijkheid. Alsof ik vergiftigd was… Het is niet te omschrijven hoe heftig het was, zelfs drinken lukte me niet.”

Hoe ga je dan verder?

“Als je niet drinkt ga je natuurlijk heel snel achteruit, dus ik heb aan de bel getrokken en ben ontzettend goed geholpen door mijn verloskundige. Zo mocht ik twee keer per week naar het ziekenhuis voor een infuus met vocht. Ook nam ik een diëtist in de hand die gespecialiseerd was in HG. Zij kon goed met me meedenken over wat wel en niet mogelijk was. Ze was ook heel voorzichtig met praten over eten, want dat was al een trigger voor mij om over te geven.

Via haar ontdekte ik dat ik een bepaalde periode koude milkshakes kon verdragen. Ook gaf ze me de tip om vocht binnen te krijgen via een waterijsje. Toch kwam ik rond week 8 op een absoluut dieptepunt. Het was vrijdag en de hele dag was ik al aan het overgeven, zelfs na een likje van een waterijsje. Op een gegeven moment hoorde ik meditatiemuziek, maar dat stond helemaal niet aan. Het zat in mijn hoofd en was het gevolg van totale uitputting. Mijn man heeft toen aan de bel getrokken en ik ben op de spoedeisende hulp beland.

Ik ben toen vier dagen opgenomen geweest, aan het infuus. Ik voelde me toen zo afwezig, koud en alleen. Het voelde uitzichtloos. Daarna ben ik met een medicijn gestart, wat ik het liefst zo lang mogelijk had willen uitstellen. In die tijd dacht men dan het medicijn niet 100% veilig was voor de baby, maar op dat moment had ik geen andere keuze.”

Hoe ging het daarna?

“Dat medicijn maakte het verschil tussen niets kunnen drinken en twee glazen per dag kunnen drinken, wat eigenlijk betekende dat het mij uit het ziekenhuis hield. Er was toen nog geen protocol voor HG, dat maakte het extra moeilijk. Die medicijnen kreeg ik namelijk niet vanzelfsprekend voor de rest van de zwangerschap. Ik moest elke keer op een consult komen en afhankelijk van de gynaecoloog die er zat, kreeg ik wel of niet de medicijnen voorgeschreven. Dat was zo’n gevecht elke keer, wat zorgde voor nog meer stress. Ik spaarde zelfs de medicatie op door zo min mogelijk ervan in te nemen: bang dat ik de volgende keer dezelfde dosis niet zou krijgen. De misselijkheid en de strijd bleven tot het einde van mijn zwangerschap.”

Gelukkig kon ik vanaf week 20 patat en kip verdragen. Ik at drie keer per week patat en soms een halve kilo kip als avondeten om maar iets binnen te krijgen. Ook lukte het om weer een beetje te werken, dat deed me goed. Als ik nu foto’s terug kijk van mezelf in die periode zie ik ook echt een mager gezicht met uitgeholde ogen. Een grote geruststelling was dat de baby teert op je reserves die je jarenlang opbouwt en daarom goed groeit, zelfs als je zelfs niets binnen kan houden.”

Na lang volhouden, hield je je dochter in je armen

“Gelukkig kon ik mijn zwangerschap uitzitten en ben ik er zowel fysiek als geestelijk gezond uitgekomen. Dat geldt niet voor alle vrouwen met HG, dus ik prijs mezelf gelukkig. Ik kan kijken naar een prachtige dochter die inmiddels twee jaar en hartstikke gezond is. Ik ben zo dankbaar dat ze er is. Als ze dan met haar lijfje op schoot tegen me aan leunt, ben ik me er erg bewust van dat het niet vanzelfsprekend is.”

Hoe gaat het nu met je?

“Het was een ingrijpende ervaring, schokkend zelfs. Ik heb het verdriet in golven over me heen laten komen en er veel over gepraat met mijn omgeving. Nu er meer over bekend is en er een algemene richtlijn is, kunnen zwangere vrouwen eerder hulp krijgen en hoef je niet, zoals ik, in zo’n diep dal te belanden.”

Landelijke richtlijn voor behandeling van hyperemesis gravidarum

Sinds januari dit jaar is een landelijke richtlijn voor de behandeling van HG gelanceerd. Deze richtlijn zorgt ervoor dat ziekenhuizen en zorgverleners een protocol een behandelplan kunnen opstellen voor de zwangere vrouw. Dit is een doorbraak, want hyperemesis gravidarum kan levensbedreigend zijn voor zowel de moeder als de baby. Zo is bekend dat 5 tot 15% van de zwangeren met HG de gewenste zwangerschap afbreekt. Ook na de zwangerschap zijn de gevolgen groot: na 4,5 jaar heeft 1 op de 5 zwangeren nog steeds symptomen van PTSS.

Moeder Carli kan door sepsis geen prikkels verdragen: ‘Brengt dagen afgezonderd in donkere slaapkamer door’