Lisette Gerbrands Gezondheid Vandaag, 13:02

Leestijd: 5 minuten

Game versus luisterboek: dit leert je kind van een scherm én van een luisterverhaal

In een wereld vol schermen en digitale afleiding vragen veel ouders zich af: hoe ondersteun ik de ontwikkeling van mijn kind op een gezonde manier? Kinder- en jongerencoach Evelien Lafaille legt uit wat het verschil is tussen luisteren naar verhalen en gamen, welke vaardigheden worden gestimuleerd en hoe je als ouder hierin een rol speelt.

“Als kinderen luisteren naar een verhaal, gaat er van alles aan in hun hoofd,” zegt Lafaille. “Ze zien de beelden voor zich, oefenen met taal en leren verbanden leggen. Ze voelen mee met de personages, wat hun empathie versterkt. Hun brein doet alsof ze het verhaal zelf beleven, alsof ze zelf rennen, klimmen of een spannend avontuur meemaken. Dat prikkelt hun fantasie én helpt bij het oplossen van problemen.”

Samen luisteren maakt het effect nog groter. “Doordat je het samen doet, ontstaat er verbinding,” legt Lafaille uit. “Het geeft een gevoel van veiligheid en biedt ouders én kinderen de kans om vragen te stellen of emoties te bespreken.” Luisterboeken zijn al geschikt vanaf een jaar of twee à drie, met korte verhaaltjes en veel plaatjes. Daarna kan het langzaam uitgebreid worden. Het belangrijkste, zegt Lafaille: maak er een gezamenlijke ervaring van.

Een ander effect

Gamen werkt heel anders dan luisteren naar een verhaal. “Het is actiever en intensiever,” legt Lafaille uit. “Kinderen krijgen constant snelle prikkels en moeten snel reageren. Dat kan handig zijn om vaardigheden als schakelen en strategisch denken te trainen, maar het is ook behoorlijk intensief en verslavend. Bij elk succesmoment komt dopamine vrij, en dat maakt het moeilijk om te stoppen.”

Gamen kan bovendien ook sociaal zijn, zeker bij oudere kinderen die online samenwerken of tegen elkaar spelen. Maar de keerzijde is dat er sneller ruzies of overprikkeling ontstaan, vooral bij jonge kinderen. “Voor kinderen onder de zes, zeven jaar is gamen vaak nog te veel, omdat hun impulscontrole nog volop in ontwikkeling is,” zegt Lafaille.

Wanneer luisterboek of game?

Welke vorm het beste past, verschilt per kind. “Kinderen die druk of snel afgeleid zijn, hebben vaak meer aan een luisterboek,” aldus Lafaille. “Dat helpt om tot rust te komen en stimuleert meteen de taalontwikkeling en verbeeldingskracht. Je kunt het ook goed combineren met een rustig spel, zoals bouwen met Lego.”

Kinderen die juist meer uitdaging zoeken of houden van puzzelen en problemen oplossen, kunnen baat hebben bij educatieve games. “Goede spellen stimuleren doorzettingsvermogen en digitale vaardigheden, maar let er wel op dat ze passen bij de leeftijd van het kind.”

In de praktijk werkt vaak een mix het beste: luisterboeken voor rust en taal, games voor strategie en digitale vaardigheden. Belangrijk is dat ouders betrokken blijven en niet alles overlaten aan het scherm.

Wanneer begin je (en hoe begeleid je)?

Met luisterboeken kun je al vroeg starten, rond twee jaar. Ze hebben nauwelijks negatieve effecten en kunnen samen een fijn ritueel vormen. Bij gamen ligt dat anders. Lafaille: “Begin daar pas mee rond zes à zeven jaar, en kies eenvoudige, educatieve spellen. Doe het liefst mee, zodat je kind niet alles alleen hoeft uit te vinden. Tussen tien en twaalf jaar zijn kinderen vaak klaar voor complexere en competitieve games, mits ze leren hun emoties te reguleren.”

Daarnaast blijft afwisseling belangrijk. Buiten spelen, bewegen en de wereld in gaan zijn onmisbaar voor de ontwikkeling. “Een scherm of verhaal kan dat nooit volledig vervangen,” benadrukt ze.

Kijken naar je kind

Het belangrijkste advies: volg de signalen van je kind. “Jij kent je kind het beste,” zegt Lafaille. “Wordt het druk, snel gefrustreerd of raakt het afgeleid? Dan kan een luisterboek helpen om rust te brengen. Heeft je kind juist zin in uitdaging en zoekt het graag oplossingen? Dan kan een educatief spel een goede keuze zijn.”

Samen luisteren heeft bovendien een extra voordeel: het versterkt de band. “Je deelt een moment, maakt oogcontact en geeft je kind een gevoel van veiligheid. Gamen kan dat ook bieden, maar pas echt vanaf oudere leeftijd en alleen als het op een sociale, gecontroleerde manier gebeurt.”

Balans is de sleutel

Het komt uiteindelijk allemaal neer op balans. “Luisterboeken kun je vaak en vroeg inzetten, ze brengen rust en stimuleren empathie en fantasie. Gamen kan ook waardevol zijn, maar is intensiever en vraagt om meer begeleiding,” vat Lafaille samen. “Wat ook nog leuk én leerzaam is, is om een luisterboek en zelf lezen te combineren. Dit kan actief bijdragen aan het leren lezen.”

Door beide activiteiten bewust in te zetten en er als ouder actief bij betrokken te blijven, help je je kind niet alleen met zijn breinontwikkeling, maar ook met sociale en emotionele groei.