Sofie Vissers Scheiden Vandaag, 13:02

Leestijd: 4 minuten

Stiefexpert Marieke Jansen: ‘Zo voorkom je ruzie in een samengesteld gezin tijdens kerst’

In een samengesteld gezin kan kerst zwaarder voelen dan je zou willen, al is dat natuurlijk lang niet altijd het geval. Kinderen vliegen heen en weer tussen twee huizen, verwachtingen lopen uiteen en soms lijkt het alsof beide gezinnen ongemerkt met elkaar worden vergeleken. Welke ouder geeft de grootste cadeaus? Waar is het gezelliger? Stiefexpert Marieke Jansen ziet hoe dit elk jaar spanning geeft en vertelt hoe je de feestdagen weer rustig, eerlijk en verbindend maakt.

In 2024 waren er 25.386 huwelijken die eindigden in een scheiding, een lichte daling ten opzichte van het jaar ervoor. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ziet daarentegen een stijging in het aantal geregistreerde partnerschappen dat wordt beëindigd. Daarom staan we wekelijks stil bij de uitdagingen van gescheiden ouders en hun (samengestelde) gezin. Deze week geeft expert Jansen antwoord op de vraag van bonusmoeder Claudia (41): “Kerst in ons samengestelde gezin voelt als een wedstrijd met het andere gezin.”

Waarom kerst in samengestelde gezinnen zo vaak uitloopt op stress

Vraag van Claudia (41): “Ik ben een moeder van 41 met twee zoons van 11 en 14 jaar en twee bonusdochters van 8 en 9 jaar. Kerst in ons samengestelde gezin voelt elk jaar als een soort wedstrijd onder mijn jongens. Er zijn twee huizen, verschillende verwachtingen en de kinderen gaan extra vaak heen en weer. Ik weet dat dit veel van ze vraagt. Maar ieder jaar weer zie ik dat het gezin van hun vader vergeleken wordt met ons gezin: waar zijn de kado’s het grootst? Waar is het eten het lekkerst? Ik word er moedeloos van. Hoe maak ik de kerstdagen rustig en fijn, zonder dat het een wedstrijd wordt met gezin van mijn ex-partner?“

Het antwoord van stiefexpert Marieke Jansen

“Ik hoor vaker dat kerst in een samengesteld gezin uitloopt niet loopt zoals verwacht. Je hebt hoge verwachtingen van een gezellige kerst met lekker eten en mooie cadeaus. Het probleem zit hem vaak in onuitgesproken verwachtingen: wat mag wel, wat mag niet en wie beslist waarover? Je eerdere ervaring kan zijn dat het misging met kleine dingen; een grap die verkeerd viel, een cadeau dat groter was dan in het andere huis of de vraag of je zoon later nog even zou langskomen, maar niet kwam opdagen.

Maak het kleiner en gezelliger

Kies dit jaar voor minder groots en meer duidelijkheid. Niet méér doen, maar beter afstemmen op elkaar. Kies bijvoorbeeld voor een licht en rustig diner. Maak het menu eenvoudiger en spreek een aankomsttijd af. Als de spanning oploopt, neemt een van jullie een time out. Neem dan een korte pauze in de keuken. Plan na het eten een kort ritueel of een gezelschapsspel waar iedereen aan mee kan doen.

Waarom werkt dit? Kinderen kopiëren wat jij laat zien. Ze zien en voelen alles, bewust en onbewust. Als jij rust uitstraalt, daalt de spanning, en als jij grenzen geeft in duidelijke afspraken, ervaren zij veiligheid. Als moeilijke volwassen gesprekken buiten het kind om kunnen plaatsvinden, blijft de tafel gezellig voor iedereen.

Drie handvatten voor jou en je partner

• Benoem hardop wat er speelt. Zeg wat je vorig jaar miste en wat je dit jaar wilt ervaren. Door het te benoemen, haal je het uit de schaduw.
• Maak de avond kleiner en helderder. Kies één kernwaarde en vertaal die naar concrete keuzes. Wie ontvangt, wie bewaakt de tijd, wanneer rond je af, wat is het cadeaukader? Zet het samen op één A4 en leg het zichtbaar neer voor jullie twee.
• Bescherm de herinnering van het kind. Regel volwassen gevoeligheden onderling. Vergelijken met het andere huis helpt niet. De tafel is voor verbinding en gezelligheid, niet voor pijnlijke discussies.

Verwachtingen uitspreken: zo doe je dat zonder ruzie

• Verwachtingen uitspreken. Ga samen zitten en beantwoord ieder voor zich drie vragen. Hoe wil jij dat de feestdagen voelen, welke tradities wil jij behouden, waar kijk jij het meest naar uit? Leg jullie antwoorden naast elkaar en maak samen een top drie. Dat geeft direct lucht en richting.
• Plan de agenda slim. Gebruik een gedeelde kalender of een groot vel papier aan de muur. Zet erop wie waar is op welke dag. Waar de reistijden zitten en waar je een rustmoment inbouwt. Plan ook een dag waarop niets hoeft. Een lege dag is goud waard.
• Kies voor een kerst die goed genoeg is. Het perfecte plaatje is zelden haalbaar en vaak een bron van spanning. Bestel desnoods het eten. Houd cadeaus eenvoudig. Geef jezelf toestemming om niet overal bij te zijn. Laat los wat er in het andere huis gebeurt. Verbinding telt zwaarder dan perfectie. Een kerst die ‘goed genoeg’ is, is vaak precies wat kinderen nodig hebben.”

Verbonden expert

Marieke Jansen

Stiefexpert

Marieke is stiefexpert en (bonus)moeder. Al ruim vijftien jaar begeleidt ze ouders en stiefouders in de soms complexe wereld van het samengestelde gezin. Ze startte als sociaal werker en docent Social Work en richtte later haar eigen praktijk op, waar ze zich volledig toelegde op het stiefouderschap. »

• Stiefexpert Marieke Jansen: ‘Zo voorkom je ruzie in een samengesteld gezin tijdens kerst’
• ‘Mijn familie wil mijn kinderen wel met kerst, maar niet de kinderen van mijn partner’
• ‘In het andere gezin krijgen ze grotere Sinterklaascadeaus’ stiefexpert Marieke Jansen legt uit wat écht helpt