Wilma Groothuis Ouderschap Vandaag, 09:04

Leestijd: 4 minuten

Dít moeten ouders weten over het testament en de voogdij volgens fiscalist Suzan van Mook

Testament en de voogdij? Niet bepaald de gezelligste onderwerpen als je een (jong) gezin hebt. Maar het is weldegelijk belangrijk om het goed te regelen, wat lang niet alle ouders hebben gedaan. En ja, dat kan zeker zijn gevolgen hebben.

Fiscalist Suzan van Mook vertelt waarom het een must is om het testament en de voogdij te regelen en hoe je dat dan doet. Ook deelt ze een voorbeeld van een ouder die dit niet goed geregeld had en de consequenties daarvan moest ervaren.

Nalatenschap beschermen

“Als ouders een testament opstellen, kunnen zij daarin allerlei belangrijke zaken regelen om hun kinderen én hun nalatenschap goed te beschermen”, vertelt De Mook. “Ze kunnen richting geven. Zonder testament val je automatisch terug op de regelingen die zijn opgenomen in de wet. Dat is lang niet altijd wat je wil.

Als je iets overkomt, waar we natuurlijk liever niet aan denken, maar toch is het handig dat wel te doen, wil je dat de zaken geregeld zijn op een manier die jij voor jouw kinderen het beste vindt. Zowel je financiële- als je voogdijzaken écht goed en doordacht geregeld hebben, zorgt voor gemoedsrust. Hierbij is het eigenlijk niet relevant hoe groot dat vermogen is, dit geldt voor iedereen.

Afwijken van de wettelijke regeling

De meeste mensen denken er niet aan om af te wijken van de wettelijke regeling. Als je geen specifiek document opstelt, zit je vast aan de automatische wettelijke regeling. Deze kan bij overlijden van een van de ouders bijvoorbeeld leiden tot een ongewenste belastingheffing voor de kinderen óf de langstlevende ouder.

Daarnaast kan het ook leiden tot gebrek aan sturing, doordat er geen duidelijkheid is afgegeven door de erflater, zoals we de overledene ook wel noemen, over de afwikkeling van de financiële zaken, zoals wie doet wat, de uitvaart of wat er vanaf hier met de kinderen gebeurt.

Financiën beheren

Wat ik ook veel zie gebeuren, is dat ouders wel sparen voor de toekomst van hun kinderen, maar vergeten om specifieke instructies in hun testament op te nemen over hoe zij deze financiën kunnen beheren na hun overlijden. Zeker als kinderen nog minderjarig zijn, is het erven van geld soms een complex iets. Het is fijn om je kinderen daar zoveel mogelijk in te begeleiden, dan wel te beschermen.

Daarnaast denken ouders niet altijd na over specifieke wensen die ze hebben voor de opvoeding en verzorging van hun kinderen, zoals onderwijskeuzes, religieuze opvoeding of zelfs medische wensen. Deze kunnen worden opgenomen in een testament om richtlijnen te bieden aan de voogd en bewindvoerder. Sommige dingen voelen voor jou en je partner heel logisch, maar jij en je broer zijn het er wellicht volledig over oneens, terwijl je hem wel de voogdij over je kinderen geeft.

Geef richtlijnen mee

Ik moedig het altijd heel erg aan om met een testament richtlijnen mee te geven. Zo onderstreep je wat jij qua opvoeding, maar ook qua financiële zelfstandigheid, voor ogen hebt voor je kinderen. Sowieso is het interessant om het daar met je partner, met het oog op de toekomst, eens goed over te hebben.

Bovendien voorkom je op deze manier discussies tussen voogd of bewindvoerder en de kinderen. ‘Wat hadden papa en mama gewild’ is een veelgestelde vraag in de nare gevallen waarbij ouders onverwachts beiden wegvallen. Richtlijnen voorkomen dit soort discussies.

Voorbeelden van de gevolgen

Ik heb meerdere voorbeelden van ouders die dit allemaal niet goed geregeld hadden en de gevolgen die daarbij kwamen kijken. Ik heb eens gewerkt met een situatie waarin een man en vrouw al jaren samenwoonden. Ze hadden een samenlevingsovereenkomst en een testament opgemaakt toen ze wat jonger waren en elkaar benoemd als erfgenamen. Ze kregen samen een kindje. De moeder overleed binnen het eerste levensjaar van het kindje.

Zo’n eerste periode na de geboorte van een kindje is hectisch en vader was in alle drukte vergeten het juridische document van erkenning te regelen, tevens was het testament nooit herzien. Dat resulteerde erin dat de vader niet het ouderlijke gezag had. De ouders van de moeder eisten de voogdij op en dus moest de vader een juridisch proces starten om zijn vaderschap te erkennen en de voogdij over z’n kind te verkrijgen. Daarnaast had de moeder in dit verhaal, zonder het te beseffen, haar kind onterft doordat ze in het testament haar partner als erfgenaam had genoemd en dat document nooit had ge-update.

Juridisch conflict

Daarnaast wil ik nog even onderstrepen dat als ouders geen voogd hebben aangewezen voor hun minderjarige kinderen, familieleden in een juridisch conflict kunnen raken over wie de voogdij krijgt. Dit kan leiden tot langdurige en kostbare rechtszaken, die emotioneel belastend zijn voor de kinderen en de rest van de familie. Als er geen voogd is aangewezen in een testament, zal de rechtbank beslissen wie de voogdij krijgt over je kinderen.

Dit kan resulteren in een beslissing die niet overeenkomt met jouw eigen wensen. Ik weet dat we hier spreken over een worst-case scenario en daar willen we in het dagelijks leven eigenlijk helemaal niet mee bezig zijn. Maar soms komen ze echt voor, deze scenario’s. Ik heb ze gezien. En mijn dringende advies is: zorg dat je je zaken geregeld hebt, mocht het ooit zover komen. Het is zorgvuldig, het is liefdevol en het zorgt ervoor dat je ’s nachts net iets lekkerder slaapt.”

Carla (40): ‘Na het overlijden van mijn vriend werden mijn kinderen en ik dakloos’