Menucha van Ginkel Ziektes Gisteren, 15:03

Leestijd: 7 minuten

Vwo-examen met PCS: hoe Lieke Zevenbergen (18) blijft vechten voor haar diploma

Lieke Zevenbergen (18) in drie woorden: voetballen, vriendinnen en vwo. 3,5 jaar geleden kreeg ze tijdens een voetbalwedstrijd een kopstoot. Gevolg: een hersenschudding. Een paar dagen rustig aan doen en weer door? Het liep anders. Een op de drie patiënten met een hersenschudding kan een half jaar later nog niet werken of studeren. Symptomen: hoofdpijn, concentratieproblemen en constant moe. Diagnose: Postcommotioneel Syndroom (PCS). “Pas twee jaar later onder behandeling bij Brainproof leerde ik begrijpen wat er met me aan de hand was.”

Lieke, die vlak voor haar vwo-examen zit, doet de deur open. Blond lang haar en stralende blauwe ogen. “Leuke schoenen heb je aan.”  Ik kijk naar mijn Adidas sneakers en vervolgens naar haar voeten. Dezelfde schoenen. Ze grinnikt. Ik kom binnen bij een vrolijk gezin: vader Wilco en moeder Inge zitten aan tafel. Zusje Fenne is op school.

Voetbal

“Ja, dat kan je wel zeggen, dat ik fanatiek was met voetbal. Ik zat in de selectie, speelde ook tegen jongens. En ik gaf techniektraining, trainde zelf twee keer per week en in het weekend speelde ik wedstrijden. Veel gewonnen? Mijn kamer staat vol met bekers.” “Ze is in alles fanatiek”, zegt moeder. “Dat is altijd het onderwerp van gesprek geweest, al vanaf de basisschool. Lieke doet te veel, ze is een streber. Had ze een toets? Ik moest haar een week vooraf al overhoren. Haar tas pakte ze zelf in, huiswerk deed ze zelf. We hadden er geen omkijken naar. Het zit gewoon in haar DNA. Zelfs met de diagnose PCS leeft ze in een hoge versnelling.”

Wat is er gebeurd?

Een uitwedstrijd in Amersfoort. Twee spelers die tegelijk de bal koppen. Lieke is er een van. Hoofden knallen tegen elkaar aan. De ene speler heeft niks. Lieke heeft een hersenschudding. De neuroloog zei: ‘Doe maar rustig aan. Over een paar weken is het over.”

Maar na een paar weken was het niet over. Hoofdpijn, duizelig, misselijk, moe. Geen focus en niet naar school kunnen. Na drie maanden begon de zoektocht naar een behandeling. Terug naar de huisarts, doorverwijzing naar een kinderneuroloog. MRI gemaakt: geen zichtbare afwijkingen, revalidatie, maatschappelijk werk, psycholoog, fysio, osteopaat, acupuncturist, neuro-optometrist. “We kregen te horen: leer er maar mee leven’. Moeder zucht. Uiteindelijk kwamen ze bij de organisatie Brainproof terecht. ‘Daar leerde ik begrijpen wat er met me aan de hand is.”

Lieke zit inmiddels in 6vwo. Voor de helft naar school en nooit blijven zitten. 1553 absentie-uren. ‘Leuk voor het jaarboek’, grapt moeder. Het onderwerp van haar profielwerkstuk is PCS. Ze heeft samen met een klasgenoot een documentaire gemaakt. Hoofdvraag: Ben ik de enige die dit heeft? In de docu interviewt Lieke mensen met PCS en ze laat deskundigen aan het woord.

Taylor Swift

Docenten en leerlingen zagen de documentaire, maar ook haar opa en oma, ze kregen een beter beeld van de impact van PCS op haar leven. Moeder: “Mensen begrijpen het niet. Op sociale media zien ze dat Lieke naar een concert van Taylor Swift is geweest, maar dat ze niet op school komt. Daar oordelen mensen over.” “Meeblèren bij zo’n concert geeft me gewoon heel veel energie. En ze zien niet dat ik om twaalf uur word opgehaald en de hele avond water drink, terwijl de rest van de vriendengroep tot drie uur doorgaat en aan het bier zit.  Of mijn baantje bij Intratuin. Iedereen werkt daar diensten van minimaal zes uur en ik werk er drie uurtjes per week. Als een docent me daar tegenkomt denk ie, oh, dat kan ze dus wel. Ze zien maar een kant van me. De andere kant zien ze niet.”

Wie ziet de andere kant van jou wel?

“Mijn ouders en een paar vriendinnen. Zij kunnen zich misschien niet voorstellen hoe het voelt, maar ze weten wel hoeveel impact het op mijn leven heeft.”

Voetbal je inmiddels weer?

Het is even stil. ‘Nee, ik krijg nog steeds sterretjes voor mijn ogen als ik het probeer. Ik heb nog lang als supporter bij mijn oude voetbalteam gekeken. Ik zag hoe ik dingen anders zou doen, dat irriteerde me. Maar het was leuk om mijn teamgenoten te spreken. Het team veranderde en die nieuwe meiden snapten er niks van. “Waarom moet zij een wedstrijdshirt krijgen? Ze komt toch nooit”. Lieke trekt wit weg en slikt. ‘Nou doei, toen ben ik dus nooit meer teruggegaan.’

Lieke doet op haar manier overal aan mee. “Als iedereen bij een feestje blijft slapen, word ik opgehaald. Of ik ga later, als de rest al geshopt heeft.”Waarom? Felle blik: “Ik wil niks missen.” Geniet je daarvan? “Niet echt, veel te druk. Ik zeg tegen mezelf: doe gewoon leuker. Achteraf denk ik, ik had meer mijn best moeten doen. Maar dat lukt dus niet. Waar ik wel van geniet? Met een of twee vriendinnen buiten een rondje lopen. Beetje kletsen.”

Is Lieke nog hetzelfde kind als voorheen?

Vader denkt na. Ja, eigenlijk wel. “Ik doe alles voor de helft. Met school naar de Efteling? Ik ga mee.”Lachend: “Ook al zit ik de hele middag met mijn mentor op een bankje in plaats van in de attracties. Ik ben niet mee geweest op taalreis naar Madrid. Dat vond ik zo erg. Ik zag de foto’s op insta en hoorde de verhalen. Klasgenoten hebben het er nu nog over. Daar baal ik echt van. Dus ja, ik wil alles meemaken.”

Dwars

Moeder: “Aan haar ogen zie ik hoe het met haar gaat. Ze krijgt een glazige blik en kan niet meer focussen, dan is het mis. Maar ze is een jonge meid die wil leven. We hebben altijd gezegd: je sociale leven staat op een, dan school en dan sport. Ze bepaalt zelf de balans, met die verantwoordelijkheid kan ze omgaan. Altijd al en nu ook. Ze gaat voor de helft naar school en haalt altijd goede punten. Ze ziet vriendinnen. Alleen sporten doet ze niet meer. Naar ons idee doet ze te veel, maar ze is zo dwars als ze breed is”,  zegt moeder lachend.

Thailand

´We houden in het gezin rekening met haar. We zijn niet op vakantie naar Thailand gegaan, dat trok ze niet. En ze hoeft niet met de trein, we brengen haar. Normaal zou ik zeggen, doei, ga maar lekker zelf. Je bent 18. Of als het plenst. Dan hoeft ze zich niet in een regenpak te hijsen, ik breng haar naar school. Haar zusje moet wel door de regen, die baalt daarvan: “Jij altijd met je hersenschudding”, maar ze snapt het best.’

‘Het is zo knap hoe Lieke hier als jonge meid mee omgaat. Ze is positief en ze blijft er rustig onder. Daardoor raken wij als ouders niet in paniek. Dat scheelt een hoop kopzorgen. Ik denk er weleens over na hoe het gaat als ze volwassen is: een baan, het huishouden doen, misschien krijgt ze kinderen. Ze moet van mij regelmatig naar de huisarts. Als volledig werken later niet lukt, hebben we in ieder geval een huisartsdossier om op terug te vallen.’

Middelbare schooldingetje

Lieke: “Soms denk ik, dit is gewoon een middelbare schooldingetje en als ik straks ga studeren is het over. Ik hoorde laatst dat iemand na een paar jaar ineens hersteld was.” Moeder: “Ik ben al blij als het steeds een beetje beter gaat. Na een behandeling weer een paar procentjes erbij, dat is toch mooi.”

Lees ook: Hevige spierpijn en een bomvol rooster, maar Karlijn (14) zou nooit stoppen met dansen