Wilma Groothuis Opvoedadviezen Vandaag, 09:04

Leestijd: 6 minuten

‘Heeft mijn zoon ADHD of is hij gewoon een energieke jongen?’ Vadercoach geeft advies

Iedere vader kent het gevoel van onmacht, het gevoel dat je geen grip hebt in het vaderschap, maar niet iedere vader praat erover. In deze rubriek deelt vadercoach Marloes Craenen elke week een casus uit haar eigen praktijk en geeft zij haar advies. Deze week het dilemma van Mark (41): “Mijn zoon is zo druk, heeft hij ADHD of is hij gewoon een energieke jongen?”

Mark: “Vanaf het moment dat hij wakker wordt, is het volle vaart vooruit. Rennen, praten, zingen, springen: geen seconde stilte. Zijn juf zegt dat hij snel is afgeleid, ik zie vooral een jongen die barst van de energie. Maar soms word ik er zelf ook knettergek van. Het lijkt wel alsof hij nooit stil kan zijn.

Schuldig voelen

Ik merk dat ik vaak ‘Doe nu eens rustig’ of ‘Houd nu eens op’ tegen hem roep. Soms zet ik hem voor de tv om even adem te halen. Maar daarna voel ik me schuldig. Want hij kan er toch niks aan doen? Dan vraag ik me af: rem ik hem af terwijl hij gewoon zichzelf is? Of zie ik hier iets groters over het hoofd? Ik wil hem niet in een hokje plaatsen, maar ook niet iets missen waardoor hij straks achterop raakt.

Als ik eerlijk ben, vind ik het soms makkelijker om weg te vluchten in mijn werk. Daar heb ik wél grip. Thuis voelt het alsof ik steeds tekortschiet. Ik wil dat hij zich vrij voelt en zichzelf kan zijn, maar in de praktijk ben ik vooral degene die hem tot stilte maant. En dat voelt niet goed. Hoe kan ik er voor hem zijn, zonder hem continu af te remmen?”

Het antwoord van vadercoach Marloes Craenen

“Je ziet een kind dat bruist van energie, maar tegelijk vraag je je af: is dit drukke gedrag nog normaal of is er meer aan de hand? Dat er steeds meer kinderen zijn die het label ADHD krijgen, werkt daar niet aan mee. Als vader wil je het juiste doen, maar door de verhalen in je omgeving is je beeld en je intuïtie gekleurd. En wat is eigenlijk het juiste?

Besef je: het ene kind heeft nu eenmaal meer bewegingsruimte nodig dan het andere. Dat zegt niet direct iets over ADHD. Laten we het eens anders bekijken en wat stappen terug maken in de evolutie. Er zijn boeren en jagers. Sommige kinderen zijn net als boeren: ze kunnen goed plannen, rustig werken, regels volgen en overzicht houden. Ze passen prima in het reguliere schoolsysteem en hebben dus vooral hun cognitieve vaardigheden te ontwikkelen.

Er zijn ook kinderen die de kenmerken van een jager in zich hebben. Ze zijn energiek, creatief, snel, intuïtief sterk en gretig om te leren wat hen écht boeit. Voor hen zijn juist snelheid, inlevingsvermogen, behendigheid en kracht van belang. Iets wat van nature in kinderen met ADHD sterk ontwikkeld is.

Jager in een boerenbedrijf

Een jager in een boerenbedrijf, dat werkt niet. Het gaat ten koste van zijn authenticiteit. Het risico van hem steeds in het systeem duwen, is dat hij leert: ik mag niet mezelf zijn. En dat gevoel blijft vaak een leven lang hangen.

Misschien herken jij in je zoon wel je jager die je zelf ooit was. Pas dan op dat je niet gaat projecteren, maar stel jezelf de vraag: als je met alle wijsheid die je in je leven hebt opgedaan advies zou moeten geven aan de vader die je nu bent, wat zou dat dan zijn?

Pas ook op voor gedachten als: ‘Zo komt hij er nooit.’ Misschien zijn het de stemmen van jouw ouders die zijn blijven hangen. Het is niet waar. In het bedrijfsleven past een jager prima: als zelfstandig ondernemer, creatieve denker of die kanjer van een salestijger.

Afgewezen voelen

ADHD of niet, wat je als vader niet wilt, is de authenticiteit en levenslust uit je zoon halen. Bijvoorbeeld door te mopperen, boos te worden en van je zoon te verwachten dat hij zich wel aanpast aan de door jou en school gestelde normen. Door zijn energie weg te drukken of ‘af te knijpen’, ervaart je kind zichzelf als fout en zal hij zich afgewezen voelen. Terwijl het reguliere onderwijs en jouw aangeleerde normen niet de enige waarheid zijn.

Vanaf het moment dat jouw zoon wakker wordt, gaat hij in volle vaart vooruit. Toch? Dat is dus iets om blij van te worden! Vraag hem niet om zich aan te passen aan jouw frequentie, maar stap juist in het tempo van je zoon. Volg zijn snelheid, leer van zijn vermogen om te schakelen, om buiten kaders te denken. Dat is even hard werken, maar zie het als trainen voor de marathon. Uiteindelijk lukt het!

Energie kwijtraken

Geef je zoon thuis de ruimte om zijn energie kwijt te kunnen in dingen waar hij blij van wordt. Wil hij zelf tv kijken? Prima! Het kan hem helpen te ontprikkelen, maar kijk wel goed naar hem. Subtiele signalen geven aan wanneer hij juist overprikkeld of in hyperfocus raakt. Bijvoorbeeld doordat het programma niet zo snel schakelt als jouw zoon of hij teveel in de beleefwereld wordt meegenomen. Veel en vaak naar buiten gaan, plezier maken, humor inzetten, op plekken zijn waar hij mag schreeuwen en roepen, avonturen beleven: dat helpt wel.

Leer je kind ook wat wanneer wel of niet kan. ‘Buiten mag je rennen en schreeuwen, binnen houden we het rustig.’ Waarom dat belangrijk is? Kinderen met veel energie hebben vaak moeite met zelfregulatie. Ze voelen de energie wel, maar hebben nog niet geleerd hoe en wanneer ze die kunnen inzetten. Jij helpt je zoon dus door kaders te bieden waarbinnen hij wél zijn ding kan doen. En die begrenzing voelt voor hem juist veilig, als het maar consistent wordt ingezet.

Een concreet voorbeeld: in plaats van te zeggen: ‘Hou nu eens op met rennen!’, kun je zeggen: ‘Ik zie dat je veel energie hebt. Laten we even naar buiten gaan en drie rondjes om het huis rennen. Daarna eten we.’ Zo leert je kind: mijn energie is oké, én ik kan het richten.

Negatief effect op kinderen met ADHD

En nog een paar extra tips: studies tonen aan dat suiker, tarwe en varkensvlees een negatief effect hebben op kinderen met ADHD. Ook voor jouw zoon met veel energie is het de moeite waard om dit uit te proberen. En beperk schermtijd. Volg hierin jouw gevoel: soms helpt gamen of filmpjes kijken om te ontladen, soms werkt het juist averecht.

Je zoon heeft een vader nodig die hem herkent en waardeert. Die zegt: jouw jachtinstinct is kracht, geen probleem. Want boeren passen misschien beter in het reguliere systeem, maar het zijn de jagers die precies op het juiste moment de buit mee naar huis nemen.”

Meer artikelen lezen van vadercoach Marloes Craenen?

• Bas (41): ‘Hoe combineer ik ondernemerschap met écht aanwezig vaderschap?’
• Jasper (39): ‘Mijn dochter luistert alleen als ik boos word, wat nu?’ Vadercoach geeft advies
• Bram (43): ‘Ik mis mijn kind, maar heb geen idee hoe ik contact maak’. Vadercoach geeft advies
• ‘Hoe voorkom ik een woedeuitbarsting tegenover mijn kinderen?’ Vadercoach geeft advies

Verbonden expert

Marloes Craenen

Vadercoach

Marloes is vadercoach en moeder van een puberdochter. Ze is opgeleid tot holistisch gezinstherapeut en met haar eigen bedrijf zet ze vaders in hun vaderkracht door ze te transformeren tot superpapa’s. Dat zijn vaders die zich minder willen laten leiden door emoties, omdat zij in hun eigen opvoeding nooit geleerd hebben hoe met emoties om te gaan. »

• ‘Heeft mijn zoon ADHD of is hij gewoon een energieke jongen?’ Vadercoach geeft advies
• Bas (41): ‘Hoe combineer ik ondernemerschap met écht aanwezig vaderschap?’
• Jasper (39): ‘Mijn dochter luistert alleen als ik boos word, wat nu?’ Vadercoach geeft advies