Sofie Vissers Scheiden Vandaag, 09:02

Leestijd: 3 minuten

Anneke (39): ‘Mijn vriend neemt geen verantwoordelijkheid als ouder, ik sta buitenspel als bonusouder’

Het aantal scheidingen neemt nog altijd toe. In 2023 eindigden 24.310 van alle huwelijken in een echtscheiding. Daarom staan we wekelijks stil bij de uitdagingen van gescheiden ouders en hun gezin. Stiefexpert Marieke Jansen beantwoordt wekelijks een opvoedvraag van een samengesteld gezin. Deze week geeft zij antwoord op de vraag van Anneke (39): “Mijn vriend neemt geen verantwoordelijkheid als ouder, ik sta buitenspel als bonusouder.“

Anneke (39): “Ik woon nu ruim drie jaar samen met mijn vriend en zijn twee kinderen. Het loopt best stroef. Ik merk dat mijn vriend vaak geen verantwoordelijkheid neemt als ouder. Hij is bang om streng te zijn en zegt bij alles: ach, het komt wel goed. De kinderen doen daardoor wat ze willen, en ik voel me machteloos. Ik probeer grenzen te stellen, maar de kinderen luisteren niet naar mij. Mijn vriend vindt dat ik niet te streng moet zijn. Het voelt alsof ik geen poot heb om op te staan. Hoe kan ik hiermee omgaan?”

Het antwoord van stiefexpert Marieke Jansen

Wat jij beschrijft, is een probleem dat ik heel vaak tegenkom in samengestelde gezinnen. Je kunt nog zo’n betrokken bonusouder zijn, maar als de biologische ouder zijn of haar verantwoordelijkheid niet neemt, raak jij klem en heb je geen poot om op te staan.

De systemische disbalans

Binnen gezinnen bestaat een duidelijke ordening: ouders staan boven hun kinderen, kinderen daaronder. Ouders dragen verantwoordelijkheid, stellen grenzen en zorgen voor veiligheid.

Als een ouder die plek niet inneemt, door angst, vermijding, ziekte of psychische problemen, schuiven kinderen automatisch omhoog in het systeem. Ze krijgen ruimte en macht die niet van hen is. Dat zorgt voor onrust, boosheid of juist overmatige zorgzaamheid.

En jij als bonusouder? Jij hoort naast je partner te staan. Maar als je partner niet op zijn of haar ouderplek staat, zweef je ernaast. Je krijgt geen erkenning of gezag. Je staat buitenspel.

Waarom lukt het sommige ouders niet?

• Psychische problemen zoals depressie of burn-out
• Onverwerkt verdriet na de scheiding
• Conflict- of faalangst: bang om kinderen kwijt te raken
• Gebrek aan opvoedvaardigheden (zelf geen duidelijke opvoeding gehad)
• Lichamelijke ziekte of beperkte energie

Wat betekent dit voor jou als bonusouder?

Belangrijk om te beseffen: dit is níet jouw falen. Het systeem klopt niet, en daardoor kun jij je rol niet goed vervullen. In de praktijk betekent dat vaak dat jij eerder:

• Steunpilaar bent voor je partner (je vangt zorgen op die eigenlijk niet van jou zijn).
• Maatje bent voor de kinderen (je kunt er wel zijn in kleine dingen, maar niet als volwaardig opvoeder).
• Invaller bent in taken (huiswerk, sport), maar zonder echte autoriteit.

Wat kun je doen?

1. Erken de realiteit. Jij kunt dit probleem niet alleen oplossen. Als je partner geen ouderplek inneemt, kun jij geen bonusouderplek innemen.
2. Bespreek dit patroon. Ga het gesprek aan over wat zijn of haar rol is als ouder, zonder beschuldigingen.
3. Stel grenzen voor jezelf. Bepaal welke verantwoordelijkheden je wel en niet op je neemt.
4. Investeer in relatie-momenten. Richt je ook op verbinding, niet alleen op opvoeden.
5. Vraag steun. Zoek eventueel hulp of begeleiding, zodat je niet in je eentje blijft trekken.

Samengevat: wat als je partner geen ouder kan zijn?

• Jij kunt dan ook geen volwaardige bonusouder zijn.
• Het probleem zit in de systemische ordening, niet in jou.
• Bespreek de verantwoordelijkheid, bepaal je eigen grenzen en focus op de rollen die wél passen.

Conclusie

Een bonusouder kan pas écht bonusouder zijn als de ouder zijn of haar plek stevig inneemt. Doet die dat niet, dan ontstaat er disbalans in het gezin en kun jij nooit de rol vervullen die je zou willen. Dat vraagt niet om harder je best doen, maar om eerlijk kijken naar ieders plek in het gezin.

Verbonden expert

Femke Wester

Puber- en opvoedcoach

Femke Wester is puber- en opvoedcoach. Na haar studie Engels aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft ze bij Centrum Tea Adema een aantal opvoedgerelateerde opleidingen gevolgd. Ze werkt al meer dan tien jaar met pubers en hun ouders en sinds 2019 bij haar eigen bedrijf Sterk naar School. »

• Anneke (39): ‘Mijn vriend neemt geen verantwoordelijkheid als ouder, ik sta buitenspel als bonusouder’
• Van twee vingers in de neus naar onvoldoendes: waarom slimme basisschoolkinderen vaak vastlopen in de brugklas
• Pubercoach Femke Wester: Examentips voor ouders en leerlingen