Lisa van den Akker Columns 23 jan 2023, 17:14

Leestijd: 4 minuten

Column Maria Lee #27: ‘Toms laatje met nare en enge dingen zit helemaal vol’

“De traumatherapie duurt nu ruim tien weken en Tom laat een enorme veerkracht zien. Hoe zwaar en moeilijk het ook is, hij blijft zijn vrolijke karakter houden. De nacht is onze vijand, Tom slaapt slecht, wordt veel wakker en is angstig. Dan wil hij bij mij zijn en zoals toen hij een baby’tje was, met mij buidelen.

Alleen Toms formaat is niet die van een baby maar van een zesjarig jongetje. Geduldig probeer ik hem naast me te leggen. Hij kruipt dicht tegen me aan, ‘Mama ik ben zo bang.’ Ik probeer hem gerust te stellen en als hij weer rustig is, breng ik hem terug naar zijn eigen bed. De ene keer lukt het en de andere keer klampt hij zich aan me vast en laat ik hem bij me liggen. Soms wil hij niet gaan slapen en geef ik hem mijn T-shirt. Dan heeft hij mijn geur bij zich, het werkt en hij wikkelt zich erin.

Traumatherapie

Elke nacht komt hij zo’n drie á vier keer. Fien komt zo’n twee keer per nacht. Sinds Tom met de traumatherapie begonnen is, zijn ook haar trauma’s meer aan de oppervlakte gekomen. Na het traject van Tom volgt haar traject. We zijn dus nog wel even bezig met trauma’s verwerken.

Wat nu zo moeilijk is, is dat veel van de trauma’s van onze kinderen plaatsvonden in de tijd dat ze nog niet konden praten. Dat wordt pre-verbaal, genoemd. Letterlijk betekent dat ‘voor de spraak’. Als baby konden ze geen woorden geven aan wat ze voelden en meemaakten. Ze ondergingen onderzoeken en behandelingen waarbij ze veel pijn leden. Er werd geen pijnmedicatie of verdoving gegeven omdat het hun hersenen kon beschadigen. Dus werden ze ‘beloond’ met een speen met een druppeltje suikerwater. Dat activeert het beloningssysteem in de hersenen, het maakt stofjes in de hersenen vrij die een fijn gevoel geven en het stimuleert hun zuigreflex. Want premature kinderen hebben vaak nog geen zuigkracht.

Hoog gras

Het nare van dit alles is dat ze nu ook geen woorden kunnen geven aan wat ze voelen of welke angst ze hebben. Dat komt doordat het lichaam en de hersenen, de herinneringen hebben opgeslagen zonder taal en wel gemarkeerd hebben als trauma.

Zie het als een veld met hoog gras, je ziet dat er een pad doorheen loopt. De halmen van het gras liggen platgedrukt omdat het paadje al vaak bewandeld is. Dit paadje leidt tot de reactie, vechten, vluchten of bevriezen. De enige manier om rustig te worden is dan de methode die je kent. Een speen met iets zoets of bij mama buidelen. Nu werken we aan het maken van nieuwe paadjes in het hoge gras. De hersenen leren nu nieuwe en andere verbindingen aan te gaan en zo nieuwe paadjes te maken in het hoge gras, zonder dat het leidt tot de reactie vechten, vluchten of bevriezen. Deze overlevingsstrategie komt daarmee op de achtergrond. Zo krijgt Tom ruimte om zich sociaal-emotioneel ontwikkelen, tot leren te komen en kan hij stappen maken in zijn ontwikkeling.

Voor nu is het belangrijk om de ergste angst en spanning op te wekken, door middel van het voorlezen van zijn levensverhaal. Zo geven we woorden aan zijn gevoel en leert hij hoe het komt dat hij zich zo voelt. Wat hij heeft meegemaakt, doorstaan heeft en hoe dat verlopen is. Via de EMDR-methode wordt de angst steeds minder totdat er of niets of nog weinig overblijft.

Het ladekastje

Om Tom en Fien en de kinderen in hun klas duidelijk te maken wat Tom meemaakt, hoe hij zich voelt en waardoor dat komt, maken we gebruik van een metafoor: ‘Het ladekastje’. Dit komt uit het boek Tim en het wonder EMDR.

In je hoofd heb je een ladekastje. Met een lade voor leuke dingen, een laatje voor bijzondere dingen en een laatje voor nare en enge dingen. Toms laatje met nare en enge dingen zit helemaal vol, dat laatje gaat niet dicht, het puilt uit. Soms komt er een eng plaatje uit het laatje opeens omhoog. Tom raakt in paniek, wordt boos, verdrietig of wil zich verstoppen. Op donderdag gaat Tom naar het ziekenhuis en leert Tom hoe hij dit laatje kan opruimen.

Hij leert hoe hij alle plaatjes kan opvouwen zodat dit laatje dicht kan. Omdat Tom nu naar alle enge en nare plaatjes moet kijken om ze op te vouwen, voelt Tom ook alle pijn die die plaatjes hebben. Daarom heeft Tom het soms moeilijk, ook op school. En als Tom dan zijn speen heeft en zijn knuffel, dan voelt Tom zich weer wat fijner. Door de therapie kan het laatje van Tom straks weer dicht en leert Tom dat hij zelf het laatje dicht kan doen.

De metafoor werkt goed, Tom begint er zelf ook steeds vaker over. Dat zijn laatje opgeruimd wordt en hoe goed hij het aan het opvouwen is.
En dan vouwt hij ook letterlijk stapeltjes papier op.”

Maria Lee

Maria Lee is de trotse moeder van de zesjarige tweeling Tom en Fien. Het leven met haar twee kinderen gaat alleen niet altijd over rozen. Vooral met Tom niet, want toen hij vier jaar was stopte Tom met eten en raakte daardoor ondervoed. Haar verhaal kon je lange tijd volgen op J/M Ouders, nu gaat haar verhaal verder.

Column Maria Lee #26: ‘Hij zit met zijn handen op zijn oren en smeekt dat we moeten stoppen’