Laurien Bleeker Opvoedadviezen Gisteren, 15:03

Leestijd: 5 minuten

Matrescentie zorgt ervoor dat je anders naar het moederschap en naar jezelf kijkt

“Alles verandert als je moeder wordt. Daar is een woord voor, maar bijna niemand kent het”, zo legt GZ-psycholoog Mette Visser ons uit. We hebben het over matrescentie: de periode van transformatie die hoort bij zwangerschap, bevalling en moederschap. Het is een overgangsfase waarin je moeder wordt.

Dat merk je lichamelijk, maar ook mentaal, sociaal en spiritueel. Je voelt bijvoorbeeld verbondenheid met je baby, maar ook eenzaamheid. Je bent trots op je lichaam, maar het voelt niet meer van jezelf. Je bent dankbaar, maar je bent ook overprikkeld.

Matrescentie: een proces dat veel moeders herkennen

Mette vertelt: “Matrescentie is een woord dat ruimte geeft aan alles wat in dat proces komt kijken. Verwondering én verlies. Liefde én twijfel. Groei én breuk met een vroegere identiteit. Het is bovendien niet zomaar iets: matrescentie kan heel ingrijpend zijn. Er kunnen gevoelens als verwarring, schuld of somberheid ontstaan. Veel moeders herkennen dit gevoel, maar weten niet dat er een woord voor is. Zij kunnen dan aan zichzelf gaan twijfelen, alsof zij iets verkeerd doen. Terwijl deze ingrijpende levensfase eigenlijk heel normaal is. Net zoals bijvoorbeeld de puberteit.

In onze cultuur wordt de innerlijke verandering bij moeders weinig erkend. Er wordt dus ook niet veel over gepraat. Door matrescentie te benoemen, ontstaat er ruimte voor een eerlijker en rijker verhaal over het moederschap. Eén waarin vrouwen niet hoeven kiezen tussen ‘de oude ik’ en ‘de moeder’, maar mogen groeien naar een geïntegreerde identiteit”, zo vertelt Mette.

Hoe kan het dat er weinig gesproken wordt over matrescentie? Is dat omdat het woord niet bekend is in onze maatschappij en daarom het fenomeen ook niet?

“We hebben tot nu toe inderdaad vrijwel geen taal voor deze ervaringen. Het woord ‘matrescentie’ bestaat nog niet eens officieel in het Nederlands, het is in de Engelse taal wel bekend als ‘matrescence‘. Taal helpt om dit soort ervaringen te kunnen begrijpen.

Ik denk zelf ook dat onze huidige maatschappij hier niet op is ingericht. We zijn veel gericht op productie, maakbaarheid, efficiëntie. Als moeder word je ook al snel weer geacht ‘de oude’ te zijn, bijvoorbeeld op je werk nadat je drie maanden eerder een kind hebt gekregen. Terwijl je na een zwangerschap nooit meer de oude wordt. Je wordt een nieuwe versie. Een kind maken is topsport, maar doordat er zo weinig ruimte is voor verwerking en herstel, voelen moeders zich na deze prestatie vaak eerder zwak dan de krachtige vrouw die ze eigenlijk zijn. Heel zonde en ook schadelijk voor de gezondheid van vrouwen, als je het mij vraagt.”

Hoe kan een moeder het bij zichzelf herkennen?

“Ik denk dat vrijwel iedere vrouw die moeder wordt, op de één of andere manier veranderingen bij zichzelf ervaart. Niet allemaal dezelfde en niet allemaal even heftig. Er zijn natuurlijk heel mooie kanten: veel moeders ervaren een nieuw soort liefde voor hun kind, vaak gaan ze op den duur veel sterker voelen wat écht belangrijk voor ze is, hun prioriteiten verschuiven. Ook de partnerrelatie kan verdiepen door de gezamenlijke zorg en liefde.”

Sombere gevoelens

“Hormonen maken een extreem snelle dip na de bevalling. Dit kan in de loop van de kraamweek voor sombere of angstige gevoelens zorgen, maar die gevoelens kunnen ook nog veel later ontstaan. Hierin kan slaapgebrek, of bijvoorbeeld een huilbaby, ook een rol spelen. Ook het brein verandert (deels tijdelijk) door een zwangerschap, je wordt empathischer. De lichaamsbeleving na een zwangerschap heeft ook impact. Zeker na een heftige bevalling en bij borstvoeding kan het voelen alsof je lichaam niet meer van jezelf is.

Veel vrouwen zijn zoekend in hun nieuwe rol als moeder, twijfelen of ze het wel goed doen. Zij voelen vaak iets veranderen in al hun andere rollen (vriendin, collega, dochter etc). Ook in een partnerrelatie verandert er enorm veel. Veel vrouwen ervaren hun betaalde werk op een andere manier. Sommigen kunnen niet wachten om te mogen werken, anderen voelen zich enorm verscheurd tussen werk en thuis, en soms lukt het werken nog helemaal niet.

Kortom: bijna alles verandert als je moeder wordt en dat is allemaal onderdeel van de matrescentie.”

Wat kan een moeder hierin helpen?

“Wat mij betreft: kennis en verbinding. Dit soort artikelen dragen bij aan die kennis, zodat vrouwen weten dat ze niet zwak of raar zijn, maar dat ze door een grote transformatie gaan. Vrouwen zijn juist onwijs sterk, en als je net moeder bent geworden al helemaal: je hebt een mens gemaakt! Je verdient het om gezien en geëerd te worden in deze tijd, om de tijd te krijgen om jezelf weer wat meer terug te vinden, om ondersteund te worden als je het moeilijk hebt. De meeste aandacht gaat vaak naar de baby, maar er is ook een moeder geboren, dat moeten we niet vergeten.”

Verbinding is belangrijk

“Verbinding is superbelangrijk. Erover praten met vriendinnen, je partner, je eigen moeder, je verloskundige, wie dan ook. Bij iemand kunnen uithuilen als je je overweldigd voelt. En natuurlijk: als je psychische klachten ontwikkelt die niet overgaan als je erover praat (of als praten niet lukt), ga dan naar je huisarts.

Matrescentie is een kwetsbare periode vol verandering. Gaandeweg zul je jezelf beter leren kennen. Dat is ook iets heel moois! Dus neem deze fase serieus, wees lief voor jezelf en laat goed voor je zorgen, en je komt echt weer op een punt dat je denkt: ik voel me mijzelf, mijn nieuwe zelf.”

Waarom holistisch opvoeden volgens Juliëtte Schraauwers de sleutel is tot een gezonde toekomst voor je kind