Lisette Gerbrands School Vandaag, 13:01

Leestijd: 3 minuten

Zo help je je tiener bij de studiekeuze, volgens BiOND-directeur Minette van den Bemd: ‘Experimenteren en fouten mogen maken is de sleutel’

De middelbare schooltijd van je kind gaat razendsnel voorbij, en opeens staat daar de grote vraag: welke studie past bij mijn kind? Voor veel ouders is de studiekeuze dan ook een spannend en soms stressvol moment.

Minette van den Bemd, directeur van BiOND (de vereniging van begeleiders in het voortgezet onderwijs en mbo) geeft inzicht in hoe je als ouder kunt begeleiden zonder te veel te sturen.

Loslaten én begeleiden

“De grootste uitdaging voor ouders is de balans vinden tussen loslaten en sturen,” vertelt Minette. “Ouders willen het beste voor hun kind, maar dat kan doorslaan. Sommige ouders zeggen: ‘Alles mag, het maakt ons niet uit wat je kiest.’ Dat klinkt vrij, maar kan juist stuurloosheid geven. Jongeren hebben richting nodig, zonder dat ouders de keuze overnemen.”

Daarnaast spelen verwachtingen een rol. Vaak hopen ouders dat hun kind een ‘hogere’ opleiding kiest of iets met maatschappelijk aanzien. “Daarbij verdwijnt wat écht bij het kind past,” legt Minette uit. En de puberteit maakt het gesprek erover extra lastig: tieners willen hun eigen pad ontdekken en zich losmaken van ouders.

Samenwerken met school

Scholen kunnen ouders en jongeren hierbij ondersteunen. Steeds vaker organiseren scholen zogenaamde kind-ouder-mentorgesprekken (KOM-gesprekken). Hierbij heeft de leerling de regie, terwijl ouders en mentor vooral luisteren en ondersteunen. “Als je daarbij ook loopbaanontwikkeling en -begeleiding (LOB) betrekt, krijg je een compleet beeld van talenten, interesses en toekomstwensen.”

“Ouderavonden met praktische tips zijn ook waardevol. Hoe herken je talenten bij je kind? Hoe voer je een goed gesprek over studiekeuze zonder te sturen? “Ouders hebben vaak behoefte aan zo’n soort ‘eerste hulp bij studiekeuze’.”

Maatschappelijke betrokkenheid

Generatie Z wil betekenis geven aan hun toekomst. Ze maken zich zorgen over klimaat, diversiteit en hun mentale gezondheid. “Dat is positief, maar nog niet altijd bewust gekoppeld aan studiekeuze,” zegt Minette. “Ouders en scholen kunnen helpen om persoonlijke waarden te verbinden met maatschappelijke thema’s, zodat studiekeuze een keuze met hart én hoofd wordt.”

Te veel sturing kan averechts werken: jongeren gaan in de weerstand of doen juist wat hun ouders willen. “In beide gevallen verdwijnt het leerproces dat hoort bij kiezen. Een studiekeuze is geen eindstation, maar een stap in een groter ontwikkelproces,” legt Minette uit. Door ruimte te geven om te experimenteren en fouten te maken, leren jongeren nadenken over wat écht bij hen past.

Helpen talenten te ontdekken

Hoe weet je als tiener wat bij je past? Minette benadrukt het belang van ervaring: “Laat jongeren dingen uitproberen binnen en buiten school en ga daarover in gesprek. Wat geeft energie, waar bloeien ze van op?” Als ouder kun je helpen door talenten te benoemen: “Je hebt echt geduld met kleine kinderen” of “Je kunt goed uitleggen.” Zo leren jongeren hun sterke kanten herkennen, zonder dat het voelt alsof ze moeten voldoen aan verwachtingen.

Van stressvol naar betekenisvol

Volgens Minette zou loopbaanontwikkeling en -begeleiding al veel eerder moeten beginnen. “Bij BiOND pleiten we voor een doorlopende leerlijn, liefst vanaf de basisschool. Zo zetten jongeren gedurende hun hele schooltijd kleine stappen: ontdekken, ervaren, reflecteren. Wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik?” Goede begeleiding haalt druk weg. Het laat zien dat profielkeuze en studiekeuze niet allesbepalend zijn. “Het helpt jongeren vertrouwen te krijgen in hun eigen pad. Zeker in deze onzekere tijden.”