Lise Steegmans Gezondheid 8 jun 2022, 11:39

Leestijd: 4 minuten

Tienermeisje spant rechtszaak tegen Instagram aan vanwege negatieve invloed op lichaamsbeeld

De dag die je wist dat zou komen: in Amerika is de eerste rechtszaak tegen Meta, het moederbedrijf van Instagram en Facebook, door een tienermeisje aangespannen. De negentienjarige Alexis Spence beschuldigt Instagram vanwege de verslavende, beschadigende invloed van het platform.

De zogenoemde Facebook Papers spelen een belangrijke rol.

Facebook Papers

Eerst even terug naar oktober vorig jaar. Tot dat moment had niemand van Frances Haugen gehoord, maar tijdens de herfstmaand werd deze naam wereldnieuws. Frances Haugen is een voormalig werknemer van Facebook en onthulde de zogenoemde Facebook Papers. Ze lekte een groot aantal interne onderzoeksdocumenten van Meta waaruit bleek dat de techgigant wist dat Instagram een negatieve invloed had op het lichaamsbeeld en de geestelijke gezondheid van tienermeisjes in het bijzonder.

Uit een driejarig onderzoek van Meta bleek dat Instagram ervoor zorgt dat een op de drie vrouwelijke tienergebruikers zich slechter voelt over haar lichaam na het gebruik van de app. Ook bleek dat de app op een verslavende manier is ontworpen en dat het algoritme drijft op pro-eetstoornis-inhoud voor kwetsbare gebruikers.

Alexis Spence spant rechtszaak aan tegen Insta

Op basis van deze kennis, is afgelopen maandag een rechtszaak aangespannen namens Alexis Spence. Zij maakte op elfjarige leeftijd haar eerste Instagram-account aan, zonder medeweten van haar ouders en bovendien in strijd met Instagrams minimumleeftijd van dertien jaar. Alexis Spence meent dat het algoritme van Instagram haar vrijwel direct richting de tunnel van anorexia en zelfbeschadiging zoog. Ook stimuleerde de kunstmatige intelligentie op een systematische manier haar verslaving aan het gebruik van de app. Alexis Spence is bijgestaan door het Social Media Victims Law Center, een in Seattle gevestigde groep die pleit voor families van tieners die online zijn geschaad.

Meedogenloos algoritme

In de verklaring staat dat de voorheen “zelfverzekerde en gelukkige” Spence in het ziekenhuis is opgenomen voor depressie, angststoornissen en anorexia en “iedere dag vecht om in herstel te blijven” als gevolg van de “schadelijke inhoud en functies die Instagram meedogenloos promoot en de inspanningen om haar engagement te vergroten”.

Het is de eerste rechtszaak in zijn soort waarbij is gerefereerd naar de Facebook Papers in combinatie met echte menselijke schade. De aanklacht bevat ook een aantal niet eerder gepubliceerde documenten. In een van die documenten staan tweens beschreven als ‘kuddedieren’ die ‘graag communities vinden waar ze bij kunnen passen’.  De advocaten van Alexis Spence stellen dat deze documenten aantonen dat Meta bewust ervoor koos om minderjarige gebruikers voor haar platform te werven.

Een zaak voor iedereen

“Als je kijkt naar het uitgebreide onderzoek dat Meta deed, wisten ze precies wat ze kinderen aandeden en kozen ze ervoor om dit te blijven doen”, zegt Matthew P. Bergman, die Spence en haar familie vertegenwoordigt. “Ik wou dat ik kon zeggen dat de zaak van Alexis abnormaal is. Maar dat is het niet.”

Op het hoogtepunt van haar Instagram-verslaving had Spence meerdere accounts. ‘s Nachts scrollde ze urenlang door haar feed en stories. Dit deed ze zodat haar ouders, die zich toen al zorgen maakten over haar gedrag, er niet achter kwamen. Het tienermeisje werd steeds vijandiger naar haar ouders toe. Op een keer sloeg ze een gat in de muur toen haar moeder haar telefoon wilde afpakken. Dat gedrag schrijft Alexis Spence nu toe aan het verslavende ontwerp van de app.

Tips voor boulimia

Ook herinnert Spence zich dat haar Instagram Explore-pagina jarenlang vol stond met “thinspo” en “thinspiration” en foto’s van uitgemergelde jonge meisjes en modellen. Het algoritme raadde haar tevens extreme diëten en tips voor boulimia aan. De gevolgen waren heftig voor Alexis Spence. Op 12-jarige leeftijd tekende ze zichzelf huilend op de grond naast haar telefoon. Op het beeldscherm van de telefoon schreef ze de woorden “stom, lelijk, dik”. Tegen de tijd dat ze vijftien was, onderging ze een psychiatrische spoedbehandeling voor haar anorexia en suïcidale gedachten.

Daarover zegt ze nu: “Het was absoluut traumatiserend. Het zijn allemaal beelden die voor altijd in mijn geheugen gegrift staan.”

Onmacht

De ouders van Alexis, die beide leraren zijn, hebben lang geworsteld met de situatie. Ze begrepen niet hoe hun dochter aan de schadelijke ideeën kwam en wat er met haar gebeurde. “We begonnen haar langzaam te verliezen, stukje bij beetje”, vertelt Alexis’ moeder Kathleen in een interview. “Er was niets dat we hadden kunnen doen omdat we vochten tegen een miljardenbedrijf en we hebben twee verschillende belangen in het hart, en hun belang is niet mijn dochter.”

Wordt vervolgd.

Uit een eerder onderzoek van de Substance Abuse and Mental Health Services Administration bleek dat meisjes tot drie keer meer een depressieve periode hebben dan jongens. Daarover lees je hier meer.

Op deze leeftijd beïnvloedt sociale media het leven van meisjes het meest

Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem: chat via 113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.