Lisa van den Akker Columns 4 aug 2023, 14:42

Leestijd: 3 minuten

Lisa: ‘Ook Diederik van 13 loopt met een mes op zak’

Soms lijkt het alsof de wereld steeds harder en enger wordt, ziet J/M Ouders-hoofdredacteur Lisa van den Akker. “Misschien is dat omdat ik zelf ouder word en meer gevaren zie, maar iets in mij zegt dat het ook écht zo is. Laatst kwam mijn 12-jarige zoon bijvoorbeeld thuis en vertelde hij me dat Diederik van 13 een mes bij zich had.”

“Grote kans dat jij niet meer schrikt als je in de media leest over een steekincident onder kinderen. Het komt namelijk steeds vaker voor. In 2019 waren bijvoorbeeld nog maar 33 aanhoudingen van jongeren met een mes in hun bezit. Vorig jaar waren dat er 355 en waren er zeventig steekincidenten, waar minderjarigen bij betrokken waren. Ook zijn slachtoffers en daders steeds jonger, veel zijn tussen de 12 en 17 jaar.

Jongeren en messen

Natuurlijk speelt dit niet overal in het land even erg. “Het gaat vaak om een opeenstapeling van risicofactoren, zoals laagopgeleid zijn of voortijdig schoolverlater, opvoedingsproblematiek, huiselijk geweld, armoede, slechte vrienden en psychische problemen. Veel van deze problemen spelen net iets meer in achterstandswijken, dus daar lijkt het over het algemeen net iets meer voor te komen. Messenbezit hoort vaak ook bij de straatcultuur die hier heerst. Maar, messenbezit komt ook voor bij andere jongeren, die niet in kwetsbare wijken wonen en die wel voldoende kansen hebben”, zegt onderzoekster Liselotte van Loon-Dikkers daarover op kennisplatform Inclusief Samenleven.

Ver-van-mijn-bed-show

Ook ik leefde met het idee dat het een ver-van-mijn-bed-show was. Wij wonen in een ‘goede’ wijk, mijn kinderen gaan om met kinderen met hele ‘nette’ ouders. Niet de types waarvan je verwacht dat hun kinderen met een mes op zak rondlopen.

Ik schrok me dan ook een hoedje toen mijn zoon thuis kwam met het verhaal dat Diederik, die vorig jaar nog bij hem op de basisschool zat, nu ineens op het voetbalveldje rondliep met een mes bij zich. Blonde Diederik, die in een vrijstaand huis woont, op hockey zit en een moeder heeft die altijd in keurige jurkjes loopt. En bovenal: Diederik is dertien (!). Ik schaam me ervoor dat ik blijkbaar nog zoveel vooroordelen heb, maar Diederik is niet het type waarvan ik verwacht dat hij een mes bij zich zou hebben.

Mes normaal voor tieners

Maar waar ik misschien nog meer van schrok, is dat mijn zoon het bracht alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Hij blikte of bloosde niet terwijl hij het zei, terwijl ik met mijn oren stond te klapperen. Is het zó normaal voor tieners dat iemand een mes bij zich heeft? Blijkbaar speelt het ook in de omgeving van mijn kind veel meer dan ik – misschien heel naïef – dacht.

Dat werd bevestigd toen ik het er een paar dagen later met een andere moeder op het schoolplein over had. ‘Mijn zoon vertelde dat hij op de kennismakingsmiddag op de middelbare school al kinderen hoorde praten over hoe ze aan een mes konden komen’, vertelde ze me. Ook zij was daar erg van geschrokken.

In gesprek

Mijn ogen zijn in ieder geval geopend. Messenbezit is niet alleen een probleem van achterstandswijken, drillrap en straatbendes. Ja, daar komt het vast nog veel vaker voor, maar ook daarbuiten lijkt het steeds normaler te worden. En waarschijnlijk is het een vicieuze cirkel. Als jij hoort dat iemand een mes heeft, krijg je de neiging om er zelf ook eentje te kopen, om je te kunnen beschermen. Dat maakt het natuurlijk alleen maar gevaarlijker.

Nadat mijn zoon me vertelde over Diederik, ging ik een open gesprek met hem aan. ‘Natuurlijk zou hij nooit een mes kopen’, was zijn reactie (gelukkig). Maar ik blijf hierover voortaan met hem in gesprek en hou mijn ogen open. Want alleen denken mijn kind doet zoiets niet, is niet genoeg.”

Lisa van den Akker is hoofdredacteur bij Famme en J/M Ouders en schrijft regelmatig over het ouderschap. Ze heeft zelf vier kinderen van 12, 10, 4 en 2. Andere columns vind je hier.

Lisa: ‘Ik ben onwijs trots en tegelijkertijd verdrietig om dit tijdperk af te sluiten’