Lisette Gerbrands Opvoeden Vandaag, 11:01

Leestijd: 4 minuten

‘Iedereen heeft er een’: hoe ouders samen de eerste smartphone uitstellen

Toen journalist en moeder Danielle Batist merkte dat haar dochter op 8-jarige leeftijd vroeg om een smartphone, voelde ze dezelfde druk die zoveel ouders herkennen. Iedereen heeft er een, omdat iedereen er een heeft. Ze besloot het gesprek te openen. Eerst thuis, toen op school, en inmiddels met tienduizenden ouders door het hele land.

Samen

Uit die beweging ontstond het onlangs verschenen boek Smartphonevrij Opgroeien, geschreven door psycholoog en vader Thijs Launspach. Danielle en de mede-oprichters van de ouderbeweging (Merel Uildriks, Thekla Reuten, Ruud Sneep) werkten mee aan het boek vanuit dezelfde motivatie waarmee ze de ouderbeweging startten: ouders verbinden die samen de smartphone nog even willen uitstellen. “Onze kinderen vroegen om een smartphone en we voelden die groepsdruk. Maar als we iets willen veranderen, moeten we het samen doen.”

50.000 exemplaren

Voor de ouderbeweging is het boek meer dan een gids: het is een pleidooi voor een nieuwe norm, één die gezinnen helpt om rust en ruimte terug te winnen. Het verhaal dat ze in het boek vertellen, gaat niet alleen over risico’s en schermtijd, maar vooral over wat er gebeurt als ouders elkaar vinden. Het succes spreekt boekdelen: het boek kwam binnen op nummer 1 in de Bestseller 60 en er zijn al 50.000 exemplaren gedrukt. Bijzonder is dat er voor elke verkocht boek één wordt weggegeven aan scholen en gemeentes, een daad van solidariteit. “Omdat we als ouders weten: dit kan alleen samen.”

Collectief

Volgens Danielle is het moeilijk voor één ouder om te kunnen uitstellen. “Niemand wil dat zijn kind de enige zonder smartphone is. Maar als een deel van de klas wacht, wordt dat opeens óók een optie.”

Die beweging groeit snel. Ouders van meer dan 60.000 kinderen hebben het Ouderpact getekend, waar ze de wens uitspreken de smartphone uit te stellen tot 14 jaar. De kracht zit in het collectief: hoe meer ouders meedoen, hoe makkelijker anderen aansluiten.

Het Ouderpact is geen beleid, benadrukt Danielle, maar een manier om anoniem maar wel per school en leerjaar te kunnen laten zien aan andere ouders dat je ook uitstelt. Naast het Ouderpact trekken ook steeds meer basis- en middelbare scholen mee op, omdat ze de effecten zien op concentratie, slaap, leerprestaties en sociale rust. Zij sluiten aan via het scholennetwerk en verklaren hun school smartphonevrij.

Stappenplan

In het boek staat een helder stappenplan van meer dan 30 gelijksoortige ouderbewegingen wereldwijd. Het stappenplan is oorspronkelijk gemaakt door de Britse ouderbeweging Smartphone Free Child en wordt nu door de hele wereld door de ouderbewegingen als leidraad genomen. Ook in Nederland wordt het gebruikt. De reden? Omdat een smartphone allang geen telefoon meer is maar een supercomputer vol verleidelijke apps. “Tieners van 13 tot 16 zitten gemiddeld zes uur per dag op hun telefoon. De hersenen van kinderen en tieners zijn nog volop in ontwikkeling. Volwassen zijn al niet opgewassen tegen het verslavende design van apps die speciaal gebouwd zijn om aandacht te trekken en vast te houden. Een kinderbrein kan daar al helemaal niet tegenop”.

Daarom pleit de ouderbeweging voor een opbouw in fases: eerst een simpele beltelefoon (“startphone”) voor bereikbaarheid, daarna een afgeschermde smartphone zonder sociale media en vanaf 16 jaar een volledige smartphone. Steeds meer landen bespreken inmiddels een officiële minimumleeftijd voor sociale media. In Nederland adviseert het ministerie van VWS 15 jaar.

Groepsdruk

Danielle hoort het overal: ouders zijn bang dat hun kind buiten de boot valt. Maar die angst slinkt zodra het gesprek wordt geopend. “In elke klas zijn ouders die twijfelen. Op onze site staan gespreksstarters en voorbeeldberichten om het onderwerp te bespreken met andere ouders, bijvoorbeeld in de klassenapp of op een ouderavond.”

Ook thuis is het gesprek belangrijk: waarom stel je uit, wat mag er al wel, en hoe ga je samen om met de digitale wereld? In het boek is een volledig hoofdstuk gewijd aan die gesprekken, zowel met jonge kinderen als met pubers.

Nieuwe norm

Met het boek én de beweging hoopt Danielle dat ouders de ruimte voelen om andere keuzes te maken, samen. De beweging is sinds 1 juli 2024 actief, maar de impact is nu al groot. Op tweederde van alle basisscholen doen al ouders mee, in elke gemeente van Nederland. “Het overgrote merendeel van ouders én jongeren wil dit anders. We gunnen kinderen een jeugd waarin hun aandacht niet het product is waar techbedrijven hun winst mee maken. De kindertijd is te kort om weg te scrollen.”