Julia van Buuren Social media 5 dec 2023, 12:29

Leestijd: 4 minuten

Online bekend? Deze invloed heeft het op een kind

De online wereld is tegenwoordig niet meer weg te denken en veel kinderen zijn hier vanaf een jonge leeftijd al mee bezig. Hoe meer volgers hoe beter, en het begrip ‘kindfluencer’ is inmiddels in het leven geroepen. Maar wat betekent deze digitale bekendheid voor de ontwikkeling van kinderen? Wij vroegen het aan kinderpsycholoog Mirjam de Nijs.

Een influencer is een persoon die online een groot aantal volgers heeft. Deze persoon oefent invloed uit op zijn of haar volgers en promoot producten of diensten. Minderjarige influencers worden ‘kindfluencers’ genoemd.

Online wereld

“Thuis, op school, op sportclubs, op werk of op speelplekken zijn kinderen verbonden via en met digitale toepassingen”, vertelt de Nijs.

Kinderen zijn dus continu online en dit biedt volgens de Nijs zeker kansen. Kinderen kunnen digitaal competenties opdoen en meer betrokken raken bij de samenleving. Tegelijkertijd zijn er ook risico’s aan verbonden. “Online is er onder andere schadelijke informatie en nepnieuws te vinden maar vinden er ook pesterijen, discriminatie en seksueel misbruik plaats”, vertelt ze.

Gezond?

Continu online zijn kan een grote invloed hebben op het welzijn en de ontwikkeling van een kind. Zeker wanneer een kind veel tijd besteedt aan social media en daar een bereik heeft opgebouwd.

“Wanneer jouw kind online bekend is, is het belangrijk om in de gaten te houden of het online bekend zijn nog ‘gezond’ is”, vertelt de Nijs. Niks mag in het gedrang komen door het social media gebruik, zoals het recht op privacy, de eigen identiteitsontwikkeling en het recht om te spelen.

Als je kind bijvoorbeeld al zijn tijd besteedt aan vloggen en op social media posten, kan dit terug te zien zijn in de schoolresultaten. “Jongeren zijn bijvoorbeeld nog tot laat bezig om video’s te bewerken of om alle reacties en volgers te bekijken”, beschrijft de Nijs.

Te weinig slaap en te weinig concentratievermogen kunnen ervoor zorgen dat cijfers dalen. Het kind kan moe zijn tijdens de les en moeite hebben om op te letten. Daarnaast kan het ook negatieve gevolgen hebben voor de geestelijke gezondheid.

Balans

De Nijs raadt ouders daarom aan om het gedrag in de gaten te houden en duidelijke afspraken te maken om het online werk zoals vloggen en schoolwerk in balans te houden. Eveneens is ruimte voor sport, hobby’s en vrienden belangrijk.

Ook is het van belang om eventuele negatieve reacties te bespreken. “Bij kinderen komt dit vaak hard aan en één negatief commentaar kan meer effect hebben dan tien positieve.” Ook kunnen kinderen bang zijn dat klasgenoten deze reacties lezen. “Bespreek de impact van die reacties en wat dit voor hem of haar kan betekenen”, vertelt de Nijs.

Gevolgen online bekendheid

Wat de (psychische) gevolgen op lange termijn zijn is nog niet bekend, het fenomeen ‘kindinfluencer’ is namelijk nog relatief nieuw.

Wel is dit een belangrijke vraag om jezelf als ouder te stellen. Als ouder help je mee aan of creeër je de digitale identiteit van je kind. De Nijs: “In de tienerjaren is een kind zoekende naar zijn of haar eigen identiteit. Welke invloed heeft die digitale identiteit op de identiteitsvorming van het kind?” Het is daarom belangrijk om als ouder na te denken over de impact van de foto’s en informatie die je online deelt. Je hebt namelijk geen zicht op waar de foto’s uiteindelijk belanden en waar ze voor worden gebruikt. De beelden zullen altijd gevonden blijven worden op het internet. “Wat doet dit nu met je kind, en in de toekomst? Betrek je kind waar mogelijk”, deelt de Nijs mee.

Leeftijd speelt ook een rol. “Er is een groot verschil tussen een peuter waarvan foto’s online worden geplaatst door ouders en een tiener die graag zelf wil vloggen”, meldt de Nijs. Belangrijk is dat het kind zelf de keuze kan maken en de gevolgen overziet. Een jong kind kan de gevolgen op lange termijn namelijk niet overzien.

Daarnaast is het vaker voorgekomen dat influencers een burn-out krijgen. Want hoe groter het bereik, hoe meer er van je gevraagd wordt. Ook ligt het leven van iemand die bekend is onder een vergrootglas, waarbij zowel positieve als negatieve aandacht komt kijken. Bekende ‘kindfluencers’ kunnen hier eventueel last van krijgen.

Begeleiding

Interactieve media die passend is bij de leeftijd, kan de ontwikkeling van kinderen positief beïnvloeden mits er goede begeleiding is en de context passend is.

Als ouder is het daarom belangrijk om van jongs af aan te praten over mediagebruik en dit te blijven doen. Ook is het niet raar om mee te kijken als je je kind maar uitlegt waarom. “Door hen te leren wat de gevaren en wat de voordelen zijn, wie de foto’s te zien krijgen en wat de impact kan zijn, leer je hen ook zelf in te schatten wat wel en niet geplaatst kan worden”, concludeert de Nijs.

Bijna twee derde van de jongeren is verslaafd aan social media