Laurien Bleeker Opvoeden 27 jan 2025, 09:02

Leestijd: 4 minuten

Met dit trucje creëer je meer rust aan de eettafel

Zitten jouw kinderen waar ze willen en heeft niemand een vaste plek aan tafel? Volgens het familiesysteem raakt de systemische orde op die manier verstoord. Er kan dan chaos ontstaan aan tafel of kinderen kunnen onbedoeld de plek van de ouder innemen of andersom. Door je gezin vanuit systemisch werk op een bepaalde volgorde aan tafel te zetten, zou je rust creëren aan de eettafel.

Basisprincipes van het familiesysteem zijn:

• Binding: iedereen hoort erbij en elk familielid heeft recht op een eigen plek in het systeem, dus binnen het gezin.
• Balans: ouders geven en kinderen ontvangen, wat inhoudt dat kinderen niet voor hun ouders horen te zorgen. Aan de andere kant betekent het ook dat kinderen niks van hun ouders kunnen eisen.
• Ordening: er is een bestaande rangorde van het systeem en dus binnen het gezin. Dit wordt bepaald op volgorde van geboorte.

Een verstoord familiesysteem

Binnen je gezin kun je aan de sfeer aan tafel merken of jullie familiesysteem op dat moment verstoord is. Maken je kinderen vaak ruzie aan tafel? Willen ze niet eten of zeuren ze snel over eten? Willen alle kinderen alleen maar naast jou zitten? Doet je oudste alsof hij of zij de vader of moeder is tegenover de jongere kinderen? Eet je jongste nog niet zelfstandig? Dit kunnen allemaal tekenen zijn dat jullie zowel letterlijk als figuurlijk niet op de juiste plek aan tafel zitten.

Zit je bijvoorbeeld tegenover je partner? Of een van je kinderen aan het hoofd? Dan zitten jullie volgens systemisch werk op de verkeerde volgorde. Dit kan zorgen voor die onrust aan de eettafel. Neemt iedereen de eigen plek in, dan zorgt dat juist voor evenwicht en balans.

Met de klok mee en van oud naar jong

Vanuit familieopstellingen is de volgorde voor balans de volgende: met de klok mee gaat eerst vader aan tafel zitten, links daarvan gaat moeder zitten. Vader en moeder zitten dus naast elkaar. Daar tegenover komt eerst het oudste kind, daarnaast het jongste kind. Zo ga je verder. Dus heb je drie kinderen, dan zitten die volgens de ideale volgorde naast elkaar van oud naar jong en tegenover de ouders. Zet liever geen kind aan de kop van de tafel, dat kan gaan overheersen, behalve als het niet anders kan.

Met één kind werk je volgens hetzelfde principe: ouders naast elkaar aan de ene kant van de tafel en het kind aan de andere kant tegenover de ouders. Ook gezinnen twee vaders of twee moeders kunnen het basisprincipe aanhouden, wie links of rechts zit maakt dat niet zo veel uit. Als de kinderen verder maar met de klok mee gaan van oud naar jong.

Brechje Klinckenberg van Praktijk Hygge by B doet systemisch werk en legt op haar Instagram account het volgende uit over de volgorde aan de eettafel: “Vanuit systemisch werk is het belangrijkst dat ouders naast elkaar zitten (anders komt er een kind naast een ouder en kun je rolverwarring krijgen) en daarna ga je de kinderen met de richting van de klok mee op volgorde van leeftijd plaatsen. Het gaat hierbij niet om het voorschrijven van wetten of het dicteren van hoe iets moet zijn, maar om een natuurlijke ordening waar ieder zich prettig bij voelt; een harmonisch samenspel van de krachten die in een familie werken. Ordening houdt in, je plaats weten en deze innemen, inclusief de verantwoordelijkheden die met deze plaats in het systeem verbonden zijn.”

Hoe zit dat met adoptie- of pleegkinderen?

Volgens systemisch werk houd je de basisvolgorde aan, dus biologische kinderen van oud naar jong en adoptie- of pleegkinderen sluiten, ongeacht hun leeftijd, de rij. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor opa’s of oma’s die mee eten aan tafel. Wellicht moet er dan wel een en ander verschoven worden, want de ouders een de ene kant en de rest aan de andere kant van de tafel, past waarschijnlijk niet.

Een kindje dat mist en samengestelde gezinnen

Hebben jullie nog een kindje dat niet in huis is om wat voor reden dan ook, dan mag dit kindje ook een plekje aan tafel krijgen. Bijvoorbeeld door een foto of iets symbolisch op tafel neer te zetten. Voor samengestelde gezinnen werkt systemisch werk aan de eettafel net wat lastiger. Het hangt af in welk huis jullie zijn, of beide partners kinderen hebben en of er nog een gezamenlijk kind is. Probeer daar een en ander in uit of vraag een coach om advies.

Wat doet deze opstelling aan de eettafel voor de sfeer?

De sfeer kan direct anders aanvoelen, maar het kan ook even duren totdat je het merkt. Misschien voel je eerst weerstand, omdat de kinderen niet van plek willen wisselen, maar vaak wordt het daarna juist beter. Bij veel onrust aan de eettafel, is dit trucje in ieder geval het proberen waar.

Meer lezen over opvoedstijlen:

1. Dit is waarom de autoritatieve opvoedstijl werkt.
2. Streng opvoeden of liefdevol grenzen stellen?
3. Opvoedstijlen door de jaren heen: van de jaren 50 tot nu.
4. Beloningen door de jaren heen worden steeds groter, hoe komt dat? Kinderpsycholoog legt uit.
5. Ouders hebben híer veelal spijt van tijdens de opvoeding.

‘Eerst je groenten en dan pas een toetje’ en nog 7 andere dingen die je beter niet kan zeggen aan de eettafel