Julia Osendarp Puber 26 jun 2023, 08:34

Leestijd: 2 minuten

Luie pubers? Nee, jongeren hebben ander slaapritme: ‘Sociale jetlag’

Bij de hoeveelheid slaap die we nodig hebben, speelt ook onze leeftijd een rol. Pubers moeten daarin wat slaapuurtjes bijtanken. Hoogleraar psychologie Alice Gregory legt uit hoe dat werkt en dat het eigenlijk best terecht is als jongeren iets langer willen blijven liggen.

Gregory legt tegenover BBC Science Focus uit dat naarmate we ouder worden, onze slaapbehoefte afneemt. Maar bij tieners en pubers lijkt het erop dat er meer uurtjes in hun bed nodig zijn. Jongeren tussen de 14 en 17 jaar hebben meestal rond de 8 à 10 uur aan slaap per nacht nodig. Bij volwassenen staat dat aantal gemiddeld op de 7 tot 9 uur per nacht.

Jongeren hebben ander slaapritme

Gregory benadrukt dat onze behoefte aan slaapuren verandert. Zodra we volwassen worden, wordt de slaaptijd later. Daardoor vinden we op tijd gaan slapen en vroeg opstaan soms ingewikkelder. Dit geldt volgens Gregory voor volwassenen over de hele wereld. En niet alleen bij de mens, ook bij andere zoogdieren.

Onze maatschappij is er zo op ingericht dat we nu eenmaal vroeg aan de dag beginnen. Maar de hoogleraar benadrukt dat jongeren daardoor soms van hun biologische slaapritme moeten afwijken. Omdat ze wel vroeg op moeten om de volgende dag naar school te gaan. „Mochten zij niet in staat zijn om op tijd in slaap te vallen, kan het zo zijn dat ze slaaptekort krijgen.” En dat valt terug te zien in de weekenden. Waarin zij meer ‘eigen regie’ hebben over hun bedtijd en de mogelijkheid hebben om later op te staan. „Het kan ook zo zijn dat ze de verloren slaap van de schoolweek in het weekend inhalen.”

Pubers en de sociale jetlag

Gregory verwijst naar wetenschappelijke literatuur over de zogenoemde ‘sociale jetlag’. Waarmee de veranderingen in slaapritme worden bedoeld. Doordat pubers en jongvolwassenen in een soort overgangsfase van hun slaapritme zitten, kan het zo zijn dat zij jetlag-achtige symptomen ervaren. De hoogleraar benadrukt dat een sociale jetlag in verband wordt gebracht met factoren zoals obesitas en depressie.

Langer slapen?

Stel je bent een puber of je hebt er eentje thuiszitten, moet hij of zij zich dan strak vasthouden aan routine of ervoor zorgen dat er bijgeslapen wordt? Volgens Gregory kan een beetje uitslapen in het weekend geen kwaad. Maar zij benadrukt dat je moet proberen om niet langer dan maximaal 2 uur dan je oorspronkelijke, doordeweekse, wektijd te blijven liggen. Anders krijg je alsnog het sociale jetlag-gevoel.

Tips voor als je puber niet goed kan slapen